نقش عوامل روانشناختی در گرایش به مواد روانگردان
مقدمه
مسئله مربوط به آسیبهای اجتماعی از دیرباز
در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است. همزمان با گسترش انقلاب
صنعتی و گسترش دامنه نیازمندیها ، محرومیتهای ناشی از عدم امکان برآورده
شدن خواستها و نیازهای زندگی موجب گسترش شدید و دامنه‌دار فساد ، عصیان ،
تبهکاری ، سرگردانی ، دزدی و انحراف جنسی و دیگر آسیبها شده است.
هر چند اکثر مشکلات اجتماعی انواعی تکراری
در طول نسلهای مختلف هستند، اما چنانکه مشاهده می‌شود برخی از این انواع
در برخی نسلها اهمیت بیشتری پیدا کرده است و حتی برخی انواع این آسیبها در
نسلهای بعدی زاده شده‌اند. از سوی دیگر از آنجایی که یکسری علل غالب در هر
جامعه وجود دارند که نسبت به سایر علل اهمیت بیشتری در بروز آسیبها دارند،
هر چند از انواع متمایز آسیبها سخن می‌رود، اما عمدتا همپوشیهایی بین آنها
دیده می‌شود.
وابستگی دارویی یا اعتیاد
اعتیاد به معنی تمایل به مصرف مستمر یا
متناوب یک ماده برای کسب لذت یا رفع احساس ناراحتی اطلاق می‌شود که قطع آن
ناراحتیهای روانی یا اختلالات جسمانی ایجاد می‌کند. در گرایش به اعتیاد
عوامل مختلفی شناسایی و مطرح شده‌اند. این عوامل هر چه باشند (که البته در
مباحث مربوط به علت شناسی حائز اهمیت هستند.) سرچشمه بسیاری مشکلات فردی ،
خانوادگی و اجتماعی هستند. اعتیاد به سبب ویژگیهای ذاتی خود ، اغلب با سایر
آسیبها همراه می‌شود و موجب هدر رفتن نیروهای ثمربخش جامعه می‌شود.
انحرافات جنسی
غریزه جنسی هم می‌تواند منشأ بروز
عالیترین نمودارهای ذوقی و هنری باشد و هم منشأ تشکیل بنیاد یک خانواده و
هم منشأ بسیاری از جرائم. عوامل مختلف محیطی و خانوادگی و اجتماعی سر منشأ
بروز انواع انحرافات جنسی هستند. هر چند برخی از این نوع انحرافات مشکلاتی
فردی هستند، ولی اکثر آنها به آن جهت که در ارتباط با فرد دیگر معنی پیدا
می‌کنند عوارض اجتماعی را در بر خواهند داشت.
از سوی دیگر مبارزه با این دسته از آسیبها
در برخی موارد نیازمند تغییرات اساسی اجتماعی است و لازم است تحولاتی کلی و
برنامه ریزی‌های دقیقی جهت رفع آنها صورت گیرد و این تغییرات با ارائه
آموزشهای وسیع اجتماعی برای افراد و خانواده‌ها و رفع عوامل بنیادی
امکانپذیر خواهد بود. این دسته از انحرافات نیز اغلب با سایر آسیبها در
ارتباط نزدیک هستند و گاهی حتی موجب بروز مشکلات جدی می‌شوند. مثل بیماری
ایدز که با انحرافات جنسی ارتباط نزدیک دارد.
سرقت و دزدی
بطور کلی سرقت و دزدی هم از لحاظ عرفی و
هم از لحاظ قانونی به عنوان یک آسیب جدی محسوب می‌شوند. هر چند عوامل
متعددی در بروز این مشکل شناخته شده‌اند، مثل فقر و بیکاری ، اعتیاد و
شیوه‌های تربیتی ، اما باید توجه داشت مبانی شخصیت اهمیت ویژه در ارتکاب
دزدی دارند. این افراد معمولا از لحاظ رشد اخلاقی در سطح خیلی پایین و ضعیف
هستند و بطور کلی ثبات و استواری و قدرت تحلیل و تفکر درباره پیامدهای
رفتار خود را به قدر کافی ندارند. در مباحث مربوط به علل زردی به علل
تربیتی تأکید فراوان می‌شود. الگوهای رفتاری خود والدین ، واکنشهای آنها
درباره دزدیهای کوچک دوران کودکی ، مسأله پول توجیهی و کمک به شناخت مسأله
مالکیت در دوره کودکی در ارتباط نزدیک با رفتارهای دزدی بزرگسالی و نوجوانی
دارند.
خودکشی
خودکشی هر چند در وهله اول یک مشکل فردی
به شمار می‌رود ولی از آنجایی که فرد در اجتماع زندگی می‌کند و تأثیرات
متقابلی همواره بین آنها برقرار است، به عنوان یک معضل اجتماعی مورد بررسی
قرار می‌گیرد. آمار خودکشی معمولا با سایر جرایم و آسیبها ارتباط پیدا
می‌کند، بطوری که در میان گروههای مبتلا به اعتیاد خودکشی بیشتر دیده
می‌شود. همچنین در آسیبهای مربوط به انحرافات جسمانی بویژه در میان
قربانیان این انحراف خودکشی پدیده شایعی است. در میان بیماران روانی بویژه
افسردگیهای شدید نیز اغلب خودکشی مسأله قابل توجهی است.
به هر حال خودکشی پیوندهایی با متغیرهای
اجتماعی دارد بطوری که علاوه بر تأثیری که از شرایط اجتماعی را نیز تحت
تأثیر قرار می‌دهد. ارائه راهکارهای مناسب در بررسی مشکلات گروههای در معرض
خطر مثل معتادین و خانواده‌های آن ، بیماران روانی و خانواده‌های آنها ،
خانواده‌های نابسامان و آموزشهای فردی در مواجهه با تغییرات اساسی روشهایی
سودمند خواهد بود. در این راستا توجه به گروههای سنی که در معرض خطر بیشتری
هستند و خودکشی در میان آنها رواج بیشتری نسبت به سایر گروههای سنی دارد،
مثل نوجوانان و جوانان اهمیت زیادی دارد.
مهاجرت
نوع فایل:word
سایز :39.7 KB
تعداد صفحه : 28
