|
بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن ابتدائی شهر تهران
پایان نامه بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن ابتدائی شهر تهران در 105 صفحه ورد قابل ویرایش
|
|
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 116 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 105 |
بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن ابتدائی شهر تهران
بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربة استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی منطقه 5 آموزش و پرورش شهر تهران:
مقدمه:
ما امروزه در دورانی بسر می‌بریم که مشخصات باند آن را می‌توان افزایش جمعیت، شهرنشینی، گسترش مؤسسات و پیچیدگی‌های تکنولوژی در ارتباطات دانست و این موارد بیش از پیش جوامع و انسانها را به هم نزدیک کرده و باعث شده تا آنها در جهت رقابت با سایرین به تکاپو تلاش بیشتر وارد نموده است. و از این طریق افزایش توقعات و انتظارات روزافزون جامعه نیز در جهت رفع این توقعات و حل موارد فوق مثمر ثمر نخواهد بود این ناشی از این است که محدودیت توان و امکانات انسان و محیط وی دانست و یکی از مهمترین موضوع که ما با آن بیشتر در این تحقیق سر و کار داریم استرسها و عواملی که باعث این فشارهای عصبی است که همه ما با آن درگیر هستیم و باید آنها را بشناسیم. امروزه استرس به عنوان مهمترین فاکتور در جوامع می‌باشد که باعث بوجود آمدن امراض روحی، جسمی و رفتارهای انسانها است. استرس و اضطراب رابطه تنگاتنگ دارد و اضطراب یکی از عوارض آنی و شایع استرس می‌باشد، پاسخ استرسها پاسخی است که از زمانی دیگر طول عمر تغییر می‌کند. به گفته‌ها هانس سلیه «مهم این نیست که چه اتفاقی برای شخص افتاده مهم آن است که آنرا چگونه درک کرده و انسان از دیدگاه‌هایش رنج می‌برد و نه بلاهایی که بر سرش می‌آید.» به این دلیل استرس توجه بسیاری از روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف کرده به طوری که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا می‌کند.
استرس در زندگی روزمره به شیوه‌های متفاوتی بروز می‌کند: پرخاشگری ناگهانی در پاسخ به یک سؤال ساده‌لوحانه، سردرد شدید در پایان یک روزگار سخت، بروز عصبانیت به صورت زدن دست روی فرمان ماشین در ترافیک است برای همین وجود این استرسها در طول روز طبیعی هستند. با وجود این استرس طولانی و شدیدتر اغلب سبب بروز علائم ناراحت کننده‌ای می‌شود که اشخاص در مورد آن نگران می‌شود بنابراین بشر در سر تا سر دوران گذشته خود استرس را تجربه کرده است.
گروهی از صاحبنظران رفتاری استرس را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده در حالی که در عصر حاضری که در آن هستیم عصر استرس و فشارهای عصبی است. دوره‌ای که در ان انسان بیش از هر زمان دیگری در معرض عواملی موجود استرس قرار گرفته و مسائل و مشکلات بی‌شماری از هر طرف او را احاطه کرده است.
بیان مسئله
واژه استرس در نزد متخصصین متخلف معانی متفاوتی دارد، استرس در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است در حالی که مسأله استرس در جامعه به طور گسترده‌ای تشخیص داده شده است روانشناسان بالینی و سایرین ارتباط بین فشار روانی و بهداشت روانی را به دقت مورد بررسی قرار داده‌اند. در روانشناسی استرس به معنی تحت فشار روحی و روانی قرار گرفتن تعریف شده است. در این حالت جسم روان آدمی به تقاضاهای درونی و بیرونی با فشار پاسخ می‌دهند. استرس هنگامی رخ می‌دهد که فرد واکنشهای خود را در مواجهه با محرکهای درونی و بیرونی ناتوان ببیند که همانا پیامد آن از دست رفتن تعادل روانی فرد است (خواجه‌پور، 1377، ص 5) استرس را گاهی ناشی از محرکات خارج می‌دانند و گاهی آن را پاسخ فرد به پاره‌ای از مزاحمت‌ها عنوان کرده‌اند. بررسی‌های جدید و تئوریهای جامع راجع به استرس به تعامل فرد و محیط تأکید دارد.
محققان سالهای 1950 استرس را پاسخ فرد به فرآیندهای درونی و برونی که بر ظرفیت ادغام نیروهای جسمی و روانی فشار وارد می‌کنند توصیف نموده‌اند.
کلاس وسینگر، در تحقیق خود نشان دادند فشارهای عصبی می‌تواند باعث کاهش میزان تحمل و ناکامی شود. در این تحقیق نشان داده شده است که کارکنان سازمان فشارهای عصبی ناشی از سروصداهای آزار دهنده و دخالت‌های بی مورد در انجام وظایف شغلی خود را تحمل می‌کنند، اما از میزان تحمل آنان در برابر ناکامی کاسته می‌شود (منتقل از پایان‌نامه رجب‌پور، 1379)
اگر چه عمده‌ترین هدف کار کردن انسانها، تأمین نیازهای زندگی و به عبارتی کسب درآمد می‌باشد اما عوامل دیگری نظیر به ثمر رسانیدن انگیزه‌ها، عملی کردن تمایلات، انتظارات اجتماعی، علاقه‌مند بودن به کار، فشار محیطی و خانوادگی و رقابت نیز در کار کردن دخیل هستند ولی نمی‌توان از کسب درآمد به عنوان تنها علت اشتغال آدمیان نام برد (اسفرجانی، 1353، ص 50)
استرس در زندگی روزمره به وفور دیده می‌شود و همه افراد به دفعات متعددی تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرند و آن را تجربه می‌کنند و وقتی که کسی دچار استرس شده، وارد محیط کار خود می‌شوند و معمولاً همکاران ومسئولین متوجه می‌شوند و در تعامل با دیگران و استرس فرد به آنان سرایت می‌کند و برای همین با توجه به آنچه گفتیم در این تحقیق به بررسی میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی را انجام می‌دهیم. به این دلیل که استرس از شغلها به وفور دیده می‌شود ولی شغلهای دارای استرس زیادتر هستند مثل پزشکی، مدیران. پرستاران، معلمان و … می‌باشند وبرای همین در این تحقیق به سراغ محیط مدرسه می‌رومی که در بسیاری از مواقع بسیار استرس‌از هستند چه برای کارکنان و چه برای دانش‌آموزان. می‌خواهیم بدانیم چه عواملی در محیط مدرسه باعث استرس می‌شود و معلمان سطوح مختلف اول و دوم و سوم ابتدائی چقدر مورد عوامل استرس‌از قرار می‌گیرند، این عوامل چه چیزهایی هستند و تجربه استرس معلمان در زندگی روزمره آنها تا چه اندازه‌ای می‌باشد و شیوه‌های مقابله با استرس را بررسی می‌کنیم.
اهداف تحقیق
هدف کلی:
مقایسه میزان استرس و تجربه استرس معلمین زن مقاطع مختلف ابتدائی
هدف جزئی:
1- شناخت میزان استرس معلمین زن در مقطع اول و دوم و سوم ابتدائی
2- شناخت تجربه استرس معلمین زن در مقطع اول و دوم و سوم ابتدائی
سؤالات
1- آیا میزان استرس معلمان زن مقاطع مختلف ابتدائی با هم تفاوت دارد؟
2- آیا تجربه استرس معلمان زن مقاطع مختلف ابتدائی با هم تفاوت دارد؟
فرضیه
1- بین میزان استرس معلمان کلاس اول و دوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد؟
2- بین میزان استرس معلمان کلاس اول و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد؟
3- بین میزان استرس معلمان کلاس دوم و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد؟
4- بین تجربه استرس معلمان کلاس اول و دوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد؟
5- بین تجربه استرس معلمان کلاس اول و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد؟
6- بین تجربه استرس معلمان کلاس دوم و سوم تفاوت معنی‌داری وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
ضرورت این تحقیق در راستای بررسی میزان استرس معلمین و در جهت بررسی و مقایسه میزان استرس و میزان تجربه استرس صورت گرفته و می‌تواند اطلاعات مفیدی را در حیطه تصمیم گیری متعدد فراهم سازد. که این اقدام از طریق انجام تحقیقات منظم و شناسایی میزان استرس و میزان تجربه استرس معلمین امکان‌پذیر است و پژوهش فوق در ضرورت اینگونه اقدامات جای گرفته است. در واقع می‌خواهیم بدانیم که در سطوح مختلف تحصیلی میزان استرس معلمین چقدر است و هر کدام از عواملی که در مقیاس هنرور راهه وجود دارد، معلمین در سطوح مختلف چقدر تجربه نسبت به آنها دارند. در رابطه بین آنها در سطوح مختلف را بررسی و آنها را مقایسه می‌کنیم و راهکارهای مفیدی که باعث کاهش دادن این استرسها می‌شود، را ارائه بدهیم.
عواملی که اهمیت این تحقیق را نشان می‌دهد این است که محیط مدرسه محیطی است که باعث می‌شود معلمان هر روز در معرض فشارهای کلاسی قرار بگیرند، وجود تجربه استرس در معلمان باعث کاهش در علمکرد آنها و موجب می‌شود تا آنها از نظر سلامتی دچار اختلالاتی می‌شوند. برای همین بدنبال این هستیم تا این عوامل را شناسایی در راهکارهای مقابله با آنها را بررسی کنیم.
روش تحقیق
این تحقیق از نوع پس رویداد و در قالب روش میدان جمع‌آوری داده‌ها انجام گردید.
جامعه آماری
جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان زن اول و دوم و سوم مقطع ابتدائی منطقه 5 شهر تهران می‌باشد.
نمونه پژوهش
نمونه ما شامل 60 نفر از معلمان کلاس‌های اول و دوم وسوم ابتدائی می‌باشد که با روش نمونه‌گیری بصورت تصادفی انتخاب شدند.
ابزار پژوهش
ابزار پژوهشها در این تحقیق 2 نوع پرسشنامه استفاده می‌کنیم.
ابزاری که برای سنجش میزان استرس که بکار بردیم، پرسشنامه کفار آمدن لازاروس می‌باشد این پرسشنامه برای شناسایی افکار و اعمالی طراحی شده که فرد از آنها برای مقابله با حوادث استرس برانگیز خاص استفاده کرده است. این پرسشنامه فرآیندهای کنار آمدن را می‌سنجد، نه گرایشها یا سبک‌های کنار آمدن را.
در پاسخ‌دهی به سؤالات پرسشنامه افراد به هر ماده براساس یک مقیاس چهار گزینه‌ای لیکرت پاسخ می‌دهند که نشان دهنده فراوانی هر یک از راهبردهای مورد استفاده است: صفر نشانگر «بکار بردم»، 1- نشانگر «تا حدی بکار بردم». 2- نشانگر «بیشتر مواقع بکار بردم» و 3- نشانگر «زیاد بکار بردم» می‌باشد. پرسشنامه روشهای کنار آمدن لازاروس شامل 66 سؤال است که 50 سؤال آن در 8 مقیاس روشهای کنار آمدن (کنار آمدن رویارویانه، دوری‌جویی، خویشتن‌داری، جستجوی حمایت اجتماعی، مسئولیت‌پذیری، گریز اجتناب، حل مدبرانه مسأله، ارزیابی مجدد مثبت) طبقه‌بنید شده و به 16 سؤال آن نمر‌ه‌ای تعلق نمی‌گیرد.
پرسشناهم دوم: مقیاس هلمزراهه که به صورت یک فهرست 43 ماده‌ای را شامل می‌شود که به عنوان ابزار پژوهش خود انتخاب کرده‌ایم. بخشهای مختلف این مقیاس موقعیت‌های خانوادگی، شخص و حرفه‌ای را که دارای ابعاد اقتصادی، مالی واجتمالی و جز آن هستند و افراد را ملزم به تطبیق خویشتن با تغییرات می‌کنند، دربرمی‌گیرد. که با این مقیاس درنهایت همه این پژوهشها کوشیده‌اند تا معنای وجود همبستگیها بین تعداد ماهیت رویدادها را با بیماریهایی که در پی دارند، آشکار کنند. با این حال به نظر می‌رسد که مؤلفان این نکته را نادیده گرفته‌اید که با توجه به حجم قابل ملاحظه نمونه تحقیق (بیش از 2000 نفر) تقریباً همه روابط از لحاظ آماری معنادار هستند. از سوی دیگر کلیه پژوهشهای اولیه درباره تنیدگی، اطلاعاتی درباره ضریبهای همبستگی به دست نداده‌اند و وقتی هم که این همبستگیها محاسبه شده‌اند. رقم حاصل کمتر از 30% بوده و پاره‌ای از تحقیقات به 12% نیز رسیده است. 29 ماده از مواد مقیاس هلمزوراهه، نشانه‌ها یا پیامدهای بیماریهای هستند و از منابع احتمالی خطاها به شمار می‌آیند. این مقیاس، نظامهای اجتماعی را که به کمک افراد می‌آیند و با افزایش مقاومت آنها در برابر تنیدگی، احتمال بروز بیماریهای وخیم را کاهش می‌دهند. بنابراین با توجه به پژوهشهای اخیر می‌توان وجود نوعی رابطه بین رویدادهای تغییر دهنده زندگی فردی و آغاز بیماریهای روانی و جسمانی را پذیرفت اما بررسی عمیق‌تر این مسأله، مستلزم توجه به شرایطی است که در خلال این تغییرات وجود داشته‌اند، شرایطی که بی‌تردید. نقش کم و بیش مؤثر در بروز بیماریها دارند.
بنابراین این مقیاس را به 60 نفر از معلمین زن اول و دوم و سوم مقطع ابتدائی در واحد آموزش ارائه می‌دهیم.
چگونگی جمع‌آوری اطلاعات
پرسشنامه‌ها را به 60 نفر از معلمان زن می‌دهیم و ضرورت این تحقیق را برای آنها توضیح داده و از آنها تقاضا می‌نمائیم که به پرسشهای مطرح شده با کمال دقت پاسخ دهند.
تجزیه و تحلیل داده‌ها
در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی شامل فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و تفاوت میانگین‌ها به روش تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه استفاده گردید.
توصیف مقیاس‌های کنار آمدن
|
کنار آمدن رویارویانه |
توصیف کننده کوششهای پرخاشگرانه جهت تغییر موقعیت بوده و به درجاتی از خصومت و خطرجویی اشاره دارد. |
|
دوری‌جویی |
توصیف کننده کوششهای شناختی برای جدا کردن خویش و به حداقل رساندن اهمیت موقعیت است. |
|
خویشتن‌زاری |
توصیف کننده کوششهایی دست برای تنظیم احساسات و اعمال فرد |
|
جستجوی حمایت اجتماعی |
توصیف کننده کوششهایی است که در جستجوی حمایت اطلاعاتی حمایت ملموس و حمایت هیجانی است. |
|
گریز- اجتناب |
توصیف کننده تفکر آرزومندان و کوششهای رفتاری جهت گریز یا اجتناب از مشکل است. مواد این مقیاس نقطه مقابل مواد مقیاس دوری‌جویی است که بیانگر گسیختگی می‌باشد. |
|
حل مدبرانه مسأله |
توصیف کننده کوششهای عمدی مشکلی مدار جهت تغییر موقعیت است که با رویکردی تحلیلی به حل مسأله همراه است. |
|
ارزیابی مجدد مثبت |
توصیف کننده کوششهایی است که با تمرکز بر رشد شخصی، معنای مثبت می‌افزاید، بعد مذهبی نیز دارد. |
فهرست:
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه...................................................................................................................... 1
بیان مسأله................................................................................................................ 3
اهداف تحقیق........................................................................................................... 5
سوالات تحقیق......................................................................................................... 5
فرضیه های تحقیق.................................................................................................... 5
اهمیت و ضرورت تحقیق.......................................................................................... 6
تعاریف نظری.......................................................................................................... 7
- استرس.............................................................................................................. 7
- معلم.................................................................................................................. 7
- تجربه استرس..................................................................................................... 7
تعارف عملیاتی........................................................................................................ 7
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه...................................................................................................................... 10
مفهوم استرس........................................................................................................... 10
استرس بعنوان پاسخ درونی....................................................................................... 15
مراحل استرس.......................................................................................................... 17
- مرحله واکنش اخطار........................................................................................... 18
- مرحله مقاومت................................................................................................... 18
- مرحله فرسودگی................................................................................................ 18
علل فشار روانی....................................................................................................... 19
شرایط ایجاد کننده استرس......................................................................................... 20
- عوامل فردی....................................................................................................... 20
- عوامل محیطی.................................................................................................... 22
- عوامل سازمانی................................................................................................... 24
انواع استرس............................................................................................................ 26
پاسخ های فیزیولوژیک بدن انسان به استرس............................................................... 27
عنوان صفحه
استرس مثبت و منفی................................................................................................ 29
استرس طبیعی یا نرمال.............................................................................................. 30
استرس شغلی........................................................................................................... 31
نشانه های استرس شغلی........................................................................................... 32
مطالعات مربوط به استرس شغلی............................................................................... 33
دلزدگی و استرس شغلی........................................................................................... 34
ابعاد گوناگون نقشهای شغلی..................................................................................... 35
فشار ناشی از نقش .................................................................................................. 36
استرس از نظر جنسیتی.............................................................................................. 37
- استرس زنان کارمند............................................................................................. 38
دیدگاه های نظری درباره استرس............................................................................... 39
حمایت اجتماعی چه تأثیری ممکن است در استرس شغلی داشته باشد.......................... 44
آیا تنها افراد خاصی هستند که نمی توانند با استرس مقابله کنند..................................... 45
- پیشینه تحقیق...................................................................................................... 46
فصل سوم: روش تحقیق
- روش تحقیق...................................................................................................... 51
- جامعه آماری...................................................................................................... 51
- نمونه پژوهش..................................................................................................... 51
- ابزار پژوهش...................................................................................................... 51
- چگونگی جمع‌آوری اطلاعات.............................................................................. 53
- روش آماری....................................................................................................... 53
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های آماری
مقدمه...................................................................................................................... 60
تجزیه و تحلیل داده‌های آماری.................................................................................. 61
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری............................................................................................................... 101
محددویت‌های تحقیق............................................................................................... 104
پیشنهادهای تحقیق.................................................................................................... 104
فصل ششم:
منابع و مأخذ............................................................................................................ 106
نمونه پرسشنامه......................................................................................................... 108
