دانلود بررسی مبانی اصلاح نژاد آبزیان

بررسی مبانی اطلاح نژاد آبزیان پروژه بررسی مبانی اطلاح نژاد آبزیان در 111 صفحه ورد قابل ویرایش

دسته بندی	علوم پایه
فرمت فایل	doc
حجم فایل	457 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	111

بررسی مبانی اصلاح نژاد آبزیان

سرفصل

مقدمه

اهمیت اصلاح نژاد ماهیان و مقایسه آن با اصلاح نژاد دام و طیور – تأثیر آن در زندگی کنونی و اهداف کلی اصلاح نژاد ماهیان طبیعت و ساختمان ژن، موتاسیون ها و ژن های کشنده ، حتی سلول های تناسلی و انواع کروموزوم ها –اثرات فنوتیپی ژن ها مثل اثر افزایش ژنی، ارزش ژنتیکی و روش های برآورد آن ، ترکیب ژنتیکی یک جامعه و عوامل مؤثر در تغییر فراوانی ژن‌ها – قانون هاردی واینبرگ و کاربرد آن در اصلاح نژاد ماهیان، وراثت پذیری و روش های تعیین آن، براورد وراثت پذیری ، سرعت رشد و افزایش روز افزون ، بهگزینی و انواع آن ، روش های انجام برگزینی ، مبانی ژنتیکی آمیزش خویشاوندی و موارد استفاده از آن، روش های انجام بهگزینی ، روش اندازه گیری خویشاوندی، کلیاتی در خصوص به وجود آوردن افراد سرآمد(نخبه) NICK و Line - دو رگه گیری (Hybridization) و اهمیت و کاربرد آن ، روش های تشخیص ماهیان دو رگه از والدین – تعریف هتروزیس و معرفی فرمول آن =Heterosis  دو رگه برتر Hybridviger ،عقیم سازی (استریل کردن) Strilization ، نرسازی ، ماده سازی ،تریپلوئیدی و تتراپلوئیدی ، تعیین جنسیت ، توارث وابسته به جنس ، برآورد ارزش ژنی ، هم بستگی بین صفات – محاسبه بهگزینی بر اساس شجره نامه .

مبانی اصلاح نژاد آبزیان                  بهگزینی  Selection))

 The Priniciple of fish breeding               آمیزش خویشاوندی (Inbreading)

                                                      سرآمد ، نخبه (Nick)

منابع

1 – مبانی ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان . تألیف داگلاس تار، مترجم دکتر فرهاد امینی، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی .

2- کتاب اصلاح نژاد دام (روش های پیش بینی ارزش ژنتیکی ) انتشارات دانشگاه تهران . نویسنده دکتر ناصر امام جمعه کاشانی .

3- اصلاح نژاد دام های بومی . نویسنده دکتر محمد علی ادریس ،‌مهندس محمد مستأجران ، انتشارات آریان .

4- اثر دو رگه گیری و افزایش تولید شیر . نویسنده مهندس منوچهر صفرزادگان ، انتشارات معاونت امور دام و آبزیان (جهاد سازندگی کشاورزی )

5- انتشارات چاپ من اندهال                Genetics and fish Breading

 6- Fish and fisheries

7- A  TEXT  Book  of  Aquanculture

8- جزوه ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان دکتر فرهاد امینی

9- مبانی اصلاح دام –مهندسی صابرخوانی و مهندس فرشید مظلوم اتشارات نقش اختر .

مقدمه

breeding = The Production of yong Form animals

(Propagtion) تکثیر

اصلاح نژاد= تولید زیاد (بچه ماهیان) حیوانات در یک شرایط کنترل شده .

اصلاح نژاد علم کاربردی ژنتیک است که استفاده از اختلافات قابل  وراثت افراد جمعیت را در جهت منابع بشر تغییر می دهد. از به کار گیری اصول اساسی اصلاح نژاد در پرورش آبزیان مدت زیادی نمی گذرد و این علم در مقایسه با اصلاح نژاد دام و نسبت به صنعت دام پروری کمی جدیدتر می باشد. به عبارت بهتر در صنعت پرورش ماهی معمولاً ماهیانی مورد استفاده قرار می گیرند که یا مستقیماً از ذخایر وحشـی به دسـت آمده اند و یا فقط چند نسل از انتقال آن ها از محیط های طبیعی می گذرد.

در این زمینه فقط چند سویه (Strain ) از کپور ماهیان و قزل آلای رنگین کمان در برخی از نقاط جهان اهلی شده و می توان گفت ذخایر دیگری از این ماهیان اهلی شده وجود ندارد . از طرفی اطلاعات اساسی مورد نیاز برای اجرای برنامه های علمی و منطقه‌ای اصلاح نژاد ماهیان اندک است.

در یک جمله می‌توان گفت که هدف اصلاح نژاد افزایش توان تولید می باشد. این تولید چه از نظر وزنی ، چه از نظر طول و چه از نظر خصوصیات کیفی نظیر رنگ مناسب و شکل ظاهری در برنامه های اصلاح نژاد تحت بررسی قرار می گیرد. تا کنون در صنعت پرورش ماهی بر اتثنای ماهیان زینتی ،‌اصلاح نژاد دارای نقش کمتری در بالا بردن تولید بوده است. بیشتر پرورش دهندگان برای افزایش تولید فقط بر کنترل فکر بهبود غذا و جلوگیری از بروز بیماری ها شد وشاید نداند که با یک نظارت و کنترل درست به هنگام باعث افزایش پتانسیل بیولوژیکی ماهیان شوند.

دو ماهی کاملاً یکسان در طبیعت وجود ندارد و تنوع موجود در یک جمعیت از ماهیان در برگیرنده تمام فنوتیپ های واقعی آن هاست .

از دیرباز بشر به پرورش و اهلی ساختن دام بخصوص گوسفند، بز، اسب و گاو پرداخت تا بتواند با انتخاب والدینی که خصوصیات ظاهری بهتری دارند و از رشد مناسبی برخوردارند ، فرزندان قوی تر و مقاوم تر ایجاد نمایند.

به همین دلیل است که یک علم اصلاح نژاد ماهی نسبت به اصلاح نژاد دام از سابقه زیادتری برخوردار نیست و فقط در چند ساله اخیر (نیم قرن اخیر) به آن توجه زیادی شده است.

نکته مهم آنکه هدف کلی برنامه های اصلاح نژاد افزایش پتانسیل بیولوژیک یک جمعیت می باشد.

فنوتیپ: خصوصیات قابل مشاهده یا اندازه گیری نظیر : رنگ ، طول، وزن ،‌تعداد خارهای باله پشتی و …  است.

به طور کمی ماهیانی برای پرورش مقرون به صرفه ترند که دارای رشد سریعتر، درصد بالاتر گوشت (لاشه) باشند. ضریب تبدیل نهایی پایین تری داشته باشند و مقاومت بیشتری به بیماری از خود نشان دهند، همة این مزایا در مدیریت کارگاهی تکثیر با رعایت اصول ژنتیک و اصلاح نژاد امکان پذیر است.

در برنامه های اصلاح نژاد دام یا ماهیان هدف این است که حیواناتی که دارای ظرفیت ژنتیکی بالاتر از میانگین داشته باشند، در ابتدا انتخاب شده و ازآن ها به عنوان والدین نسل بعد استفاده شود. در این صورت انتظار این است که میانگین ظرفیت ژنتیکی فرزندان بیشتر از میانگین نسل والدین باشد.

 

تاریخچه اصلاح دام

از زمانی که بشر دریافت علاوه بر شکار حیوانات و مهاجرت از جایی به جای دیگر می تواند گله هایی از حیوانات را در یک محل نگه داری نماید و با فراهم آوردن غذا برای آن ها و مراقبت از آن ها اقدام بر بومی سازی و اهلی کردن حیوانات نمود در حقیقت گام های اولیه را برای اصلاح نژاد دام برداشت.

شاید بیش از 6000 سال از اهلی کردن دام ها تا کنون می گذرد.

هدف انسان ازاهلی کردن:استفاده بیشتروبهترازمحصول آن ها بود.بنابراین دام هایی می توانستند بهتر پاسخ گو باشند که احتیاجات انسان را در طول زمان برآورده اند . شاید اولین حیواناتی که اهلی شدند سگ، گاو و سپس طیور بوده است و انسان های نخستین با مراقبت از آنها در حقیقت نوعی انتخاب مصنوعی به کار می بردند که بر این اساس کم کم علم اصلاح دام شکل پذیرفت .

انسان ها سعی می کردند که جانورانی را در کنار خود اهلی سازند که میزان گوشت بیشتری داشته باشند و یا از شیر دهی مناسبی برخوردار باشند .

در خصوص گوسفندان بیشتر از نژادهایی استفاده می شد که علاوه بر وزن مناسب تولید پشم آن ها نیز بیشتر باشد و حتی کم کم طیوری را در کنار خود اهلی نمودند که بتواند در مواقع مختلف از گوشت و تخم آن ها به خوبی استفاده نمایند.

بنابراین در ابتدا علاوه بر انتخاب مصنوعی ، همیشه بشر در فراهم سازی محیطی مناسب برای حیوانات کوشیده است تا بتواند به خوبی از آنها نگه داری نموده ودر مواقع ضروری از آن ها تغذیه نماید.

نکته مهم آنکه تا قبل از قرن 17 میلادی تصویر روشنی از کارهای انجام شده در اصلاح نژاد دام در دسترس نیست و فقط برخی از افراد با ذوق و هنر در حین دامداری به طور پراکنده و تفننی به اصلاح دام می پرداختند. اما کم کم موسساتی در آمریکا و اروپا جهت شناسایی بهتر حیوانات و درست کردن شجره نامه برای نژادهای شناخته شده به وجود آمد. این موسسات کم کم استانداردهایی را برای انتخاب حیوانات برتر با ویژگی های ظاهری و تولید گوشت بیشتر در نظر گرفتند و حتی با راه اندازی جشنواره ها و مسابقات مختلف به کسانی که چنین حیواناتی را پرورش می دادند ، جایزه نقدی پرداخت می نمودند ، کم کم این موضوع اهمیت بیشتری یافت و باعث شد علمی به نام اصلاح نژاد که بتواند با قضاوت های دقیق خود راه کارهای مناسب برای افزایش توان تولید را ادامه دهد به وجود آمد .

- متوقف نمودن تقسیم سلولی در مرحله متافاز :

انتخاب سلول های در حال تقسیم و متوقف نمودن آن ها در مرحله متافاز شاید مهم ترین قسمت در تهیه گسترش های کروموزومی می باشد. چرا که کروموزوم ها در این حالت به خوبی مشخص و قابل مشاهده می باشند. این کروموزوم ها را می توان در سلول هایی که همیشه در حال تقسیم شدن هستند مثل سلول های آبشش ، بخش جلویی کلیه ، روده ، کبد ، فلس و حتی ؟؟؟ در حال رشد ماهیان به دست آورد.

برای متوقف نمودن مرحله تقسیم سلول در مرحله متافاز از مواد شیمیایی استفاده می شود که موثرترین و مرسوم ترین این مواد ماده ای به نام Colchicine می باشد.

این ماده برای اولین بار از ریشه گیاه گل حسرت جدا گردید و کار اصلی آن ممانعت یا جلوگیری از تشکیل دوگ تقسیم در سلول می باشد که باید در غلظت های متفاوت از آن استفاده گردد.

2- هیپوتونیزه کردن سلول ها :

این کار برای متورم ساختن سلول ها و جذب آب درون سیتوپلاسم آن ها صورت می گیرد. تا در نهایت کروموزوم های متافازی از یکدیگر فاصله گیرند به عبارت بهتر آب وارد سلول شده و با متورم شدن سلول نه تنها کرومزوم‌ها از یکدیگر از یکدیگر فاصله مناسب می گیرند بلکه غشاء سلولی نازکتر شده و پاره کردن این غشاء به راحتی صورت می گیرد.

برای هیپوتونیزه کردن از H₂o- Kcl  آب مقطر و نیترات سدیم یا غلظت های مختلف استفاده می گردد.

3- مرحله تثبیت Fixation : هدف از فیکس کردن ، حفظ نمودن سلول ها با کمترین تغییر شکل در ترکیب و ساختار آن ها است برای مرحله تثبیت از غلظت های مختلف الکل و اسید استفاده می شود بهترین محلول فیکس کردن ، محلول کارنوی است که از 3

حجم متانول و 1 حجم اسید استیک است که باید به صورت تازه و سرد استفاده شود. الکل باعث سخت شدن و اسید بر با تأثیر بر روی بافت های چین و چروک خورده باعث باز شدن چروک می گردد. تأثیر توأم الکل و اسید سبب حفظ ساختار سلولی و تثبیت آن می شود.

4- مرحله پرتاب سوسپاسیون بر روی لام های گرم و سرد: در طی این مرحله سوسپانسیون سلول توسط قطره چکانی از ارتفاع 60 تا 80 سانتی‌متری و در برخی کتب 1 متری بر روی لام های سرد شده (20 تا 10-) و یا لام های گرم شده
(45 -40)چکانده می شود یا پرتاب می گردد. سرما یا گرما با اثر چسبندگی باعث می‌شود که غشاء‌ سلول به سطح لام چسبیده و سلول ترکانده شود و محتویات خود را که همان کروموزوم ها هستند به بیرون بپاشد.

5- رنگ آمیزی کروموزوم ها : برای رنگ آمیزی از محلول گیمسا (Giensa) با غلظت 10 تا 15 درصد و به مدت 15 تا 20 دقیقه استفاده می شود تا کروموزوم ها به خوبی رنگ آمیزی شوند و در نهایت با آب مقطر لام ها را شستشو می دهند.

6- بررسی لام ها زیر میکروسکوپ و عکس برداری از گسترش های کروموزومی و در نهایت تهیه کاریوتایپ از آن ها می باشد. در این مرحله با استفاده از یک میکروسکوپ نوری مجهز به دوربین عکاسی کروموزوم ها مورد بررسی و شناسایی قرار می گیرند و از بهترین نمونه ها عکس برداری صورت می گیرد. در نهایت با رنگ کردن عکس ها و تشخیص کروموزوم ها همولوگ و ردیف کردن آن ها بر اساس محل سانترومر و تشخیص نوع کروموزوم کاریوتایپ از آن ها تهیه می گردد.

معضلات مکنه در کاریوتایپ

1-   در بسیاری از موارد دیده شده است که کروموزوم ها بسیار ضعیف و کوچک شده اند و حتی به صورت نقطه ای دیده می شوند 2 دلیل مهم برای این امر ممکن است وجود داشته باشد.

1-   غلظت کلچی سین بسیار زیاد است

2-   زمان در معرض قرار گرفتن لاروها در مقابل کلچی سین بیش از اندازه بوده است .

3-   به هنگام بررسی گسترش های کروموزومی باید به تعداد کروموزوم ها توجه کافی شود، چرا که ممکن است کروموزوم های 2 سلول در کنار هم نیافتند و تعداد کروموزوم ها غیر واقعی و یا بیش از اندازه شمرده شود بهترین را. بررسی این امر مشاهده سلول های پاره شده در کنار ؟؟؟ شاکی کروموزومی می باشد چون ممکن است دو سلول در کنار هم غشایشان پاره شود و کروموزوم ها را حتی روی هم به صورت متراکم پخش شود.

3- رسوب رنگدانه گیمسا و یا کثیف بودن لام مورد استفاده یکی دیگر از مشکلات است که برای از بین بردن این حالت حتماً باید لام ها را با الکل سفید 96 درجه و یا یک پارچه تمیز آن را به آرامی پاک کنیم .

برای جلوگیری از رسوب رنگ نیز پس از تهیه غلظت مناسب گیمسا ،‌5 تا10 دقیقه صبر کنیم تا رنگدانه های گیمسا ته نشین شوند و یا آن را از صافی های نازک بگذرانید و فقط محلول و همگن گیمسا را بر گسترش های کروموزومی بریزید.

نکته میتوان با استفاده از فیلترهای رنگی مناسب به حذف برخی از نورها و رنگ های زاید پرداخت تا تصویر گسترش کروموزومی با کیفیت بهتری مشاهده گردد.

برای این امر در میکروسکوپ های جدید فیلترهای آبی، زرد و سبز قرار داده شده اند که ضمن ایجاد یک ضمینه رنگی مناسب باعث بهتر دیده شدن کروموزوم ها می گردد.

شاید قدما عقیده داشتند که با دورگه گیری همیشه می توان به بهبود ژنتیکی و افزایش تولید دست یافت. اما این امر گاهی با موفقیت و گاه با شکست همراه می باشد. در متون علمی تأکید بر آن شده که معمولاً ماهیان دورگه در افزایش تولید تا حدودی (18-10 درصد) می توانند باعث افزایش تولید گردند. اما باید این نکته را در نظر گرفت حتی دو رگه گیری در صورتی که به روش صحیح اجام نشود ممکن است باعث کاهش توان تولید گردد. یکی از مزایای دورگه گیری می تواند مقاومت ماهیان دورگه در مقابل بیماری های مختلف به خصوص بیماری های ویروسی گردد.

Yant و همکارانش در 1976  و Ghppel در 1979 اعلام نمودند که نه تنها بسیاری از ماهیان دورگه نسبت به بیماری ویروسی مقاومند بلکه میزان تولید در ماهیان دورگه در مقایسه با گونه‌های خالص 18-10در صد افزایش یافته هم چنین اعلام نمودند که دو رگه گیری می تواند قابلیت صید با تور را افزایش دهد، به همین جهت پیشنهاد نمود که اگر هدف از تولید ماهیان برای صید ورزشی(Sport fishing)باشد دو رگه گیری در این امر کار مفیدی می باشد. حتی برخی از محققان دریافتند که دو رگه گیری ممکن است تولید تخم را افزایش دهد اما این به شرطی است که والدین در یک زیرگونه قرار داشته باشند و از نظر خانوادگی و قرابت نزدیکی زیادی به هم داشته باشند.

-یکی دیگر از کاربردهای مهم تولید جمعیت‌های تک جنسی بوده که بیشتر بوسیله دورگه‌گیری بین گونه‌ای (دروگه گیر از دو گونه مختلف است. چون دستگاه جنسیت فرق می کند. در آفتاب ماهیان و تیلاپیاها نر به اثبات رسیده است. البته همانطور که مگفته شد ممکن است یکسری جمعیت‌ها 100 درصد باشد. برای ماهی‌دار کردن آبگیرها و صید و بهره‌برداری می‌توان حتی از دو رگه گیری استفاده نمود. Donald Son در سال 1983 عنوان نمود که از ماهیان دورگه قزل آلا می توان در استخرها آبگیرهای طبیعی استفاده نمود. چرا که قابلیت صید بالاتری نسبت به والدین خود دارند. بنابراین در برنامه های توسعه ی صید از طبیعت می توان از دورگه گیری استفاده نمود. حتی برای ایجاد جمعیت های بومی در مناطق تحت کنترل می توان از ماهیان دورگه که سریع الرشد ترند بهره جست. به دورگه های باس و قزل آلا که در آبگیرهای طبیعی ذخیره شده اند در این زمینه می شود اشاره کرد : منبع (Tava, 1981)