گزارش کارآموزی آسفالت-فورفورال درشرکت نفت ایرانول،پالایشگاه روغن سازی تهران
خوراک این بخش به نام از برج
تقطیر پالایشگاه تهران به مقدار 5000 شبکه در روز تامین می شود. این بخش
وظیفه جداسازی آسفالت خشک از روغن DAO(Deasphalted oil) را که روغنی با
ویسکوزیته بالا و بسیار گران قیمت است دارد. آسفالت خشک نیز که بسیار با
ارزش و گران قیمت است نهایتاً به صورت جامد وارد بازار می شود. به صورت کلی
عملکرد واحد PDA به دو مرحله تقسیم میشود: در مرحله اول با حضور حلال
مربوطه (پروپان) آسفالت و روغن جدا می شوند مرحله بعد که بخش اعظم این بخش
را تشکیل میدهد شامل بازیافت حلال پروپان از روغن و آسفالت است.
خوراک توسط پمپ چرخدندهای 5001 gear pump
از مخزن V-5002 (vessel) یا در حالت خاص مستقیماً از زیر برج تقطیر
درخلا به مخزن یکنواخت کننده V-lll5 وارد می شود. وظیفه این مخزن علاوه بر
یکنواخت سازی جریان و جلوگیری ازتلاطم بیش از حد این است که به ما این
امکان را میدهد تا اولاً از بکارگیری یک پمپ قوی به جای P-5001 جلوگیری
شود و ثانیاً از قرارگرفتن به صورت سری جلوگیری شود. در این مخزن یک کنترل
کننده سطح Level indicator) controllev ( LIC- 1101 قرار دارد وقتی ارتفاع
به مقدار لازم رسید دریچه خروجی را باز می کند همچنین در این Vessel دو
شاخه عبوری Steam وجود دارد که روغن در مجاورت لولههای بخار مافوق گرم
تا 95 درجه گرم میشود. تا حرکت آن درمسیر راحتتر انجام شود خوراک خروجی
از V-1115 توسط پمپ lll2 که آن نیز یک gear pump است به مبدل آب گرم E-
ll01 Exchanger می رود قبل از رسیدن خوراک به مبدل جریان توسط یک شیر
کنترل تنظیم می شود (FRC 1101) اگر جریان ورودی به پمپ کاهش یابد شیر
کنترل باز شده مقداری از جریان خروجی پمپ به قبل از پمپ باز میگردد از
آنجا که این پمپها برای مواد با ویسکوزیته بالا طراحی شده اند و یکطرفه
میباشند باید دقت کرد که حتماً خروجی پمپ باز باشد. همچنین خود پمپ توسط
بخار 60 پوندی گرم می شود تا از ماسیدگی روغن که در این لحظه دارای واکس-
آسفالت و مواد آروماتیک است و به راحتی ماسیده میشود جلوگیری کند. فشار در
این پمپ تا حدود (160-180) پوند بالا میرود. دلیل گرم کردن اولیه ما
اولاً هوازدایی و ثانیاً راحتتر شدن کار پمپ بود. سپس از E-ll01 شروع بر
سردکردن خوراک میکنیم ابتدا در E-ll01 به وسیله آب گرم 60o
دمای آن را تقریباً تا 75 درجه پایین میآوریم. علت استفاده از آب گرم این
است که سردکردن ناگهانی روغن باعث بوجود آمدن واکس جامد و همچنین ماسیدگی
آسفالت و روغن درمبدل میشود در نتیجه باید به آرامی خوراک را سرد کنیم.
از طرفی چنانچه درمبدل E-ll01 آن را خنک
نکنیم به محض ورد پروپان در دمای بالا آسفالت جدا شده به مسیر میچسبد و
باعث مسدود شدن آن می شود.
پس از عبور خوراک از E-ll01 به مقصود
پایین آمدن ویسکوزیته و راحتی کار جداسازی یک شاخه پرویان به نسبت یک به یک
به خوراک میزنیم از آنجا که دما برای ورود به مخزن جدا ساز V-ll01
(extractor) هنوز بالا است نخست آن را وارد مبدل کرده و سپس وارد extractor
میکنیم. extractor دارای 26 سینی بصورت ناوادانی میباشد و شماره سینیها
از بالا به پایین است خوراک به سینی 9 و 13 و پروپان به سینی 21 و 26 که
در انتها قرار دارد وارد می شوند حلال پروپان ثانویه ورودی به extractor
که وارد سینی های 24 و 26 می شود حلال با نسبت یک به خوراک است. حلال بخار
شده به سمت بالا و خوراک به سمت پایین حرکت میکنند حلال ذرات روغن را در
خود حل کرده به بالا می برد، آسفالت جدا شده از روغن که در پروپان کم تر
میشود و سنگین است به پایین اکستراکتور آمده از آنجا خارج می شود. روغن
خروجی نیز از بالا خارج میشود %70 حلال ما از بالا با روغن و %30 حلال
همراه آسفالت از پایین خارج میشود.
در داخل extractor4 مسیر 3 شاخهای بخار
مافوق گرم کنترل دمای بالا و پایین extractor وجود دارد تا شیب حرارتی
موجود در این وسل (Vessel) را حفظ کند دمای بالای extractor تقریباً 70oC دمای پایین آن تقریباً است علت اصلی جدا شدن روغن از آسفالت همین شیب حرارتی و استفاده از دمای جوش محلول پروپان و روغن است.
همچنین در بالای (اکستراکتور) شیر اطمینان
قرار دارد که چنانچه فشار از 32 باربالاتر رود شیر اطمینان باز می شود تا
فشار کاهش یابد هدف ما نگه داشتن فشار در حدود تقریباً 30 بار است.
عمل بازیافت حلال بوسیله گرم کردن محلول و
سپس پایین آوردن فشار جزئی بخار با استفاده بخار آب و پایین آوردن فشار
سیستم انجام میگیرد.
جدا سازی پروپان از آسفالت
آسفالت همراه پروپان از پایین (V-1101)
extractor tower بوسیله پمپ P1111 بعد از عبور از شیر کنترل FRC- ll03 که
مقدار جریان مایع خروجی از ته اکسترکتور را کنترل میکند وارد کوره 1101 می
شود. وظیفه control valve قرار گرفته در انتهای اکستراکتور (FRC-1103) این
است که level آسفالت ته extractor را کنترل کند. و چنانچه جریان کم شود
ازبعد از پمپ P-llll مقداری جریان را به پایین extractor برگرداند دمای
آسفالت و پروپان در کوره به o260 میرسد در پمپ p-llll فشار تا
200 GPM بالا رفته بود. در کوره یک TC (کنترل کننده دما) وجود دارد که
چنانچه دما پایین بیاید فرمان می دهد که گاز بیشتری وارد کوره برای سوختن
شود آسفالت در دیواره کوره جریان پیدا کرده و در تماس مستقیم با شعله در
جریان نیست آسفالت بعد از خروج وارد و V-1107 با نام میشود .
در گذشته مادهای به نام آنتی فوم به مسیر بعد از کوره اضافه می شده که پف
و موم آسفالت را بگیرد اما از آنجا که ما امروزه نمیتوانیم این ماده را
در کشور تولید کنیم لذا آسفالت از کناره V-ll07 به درون آن سرازیر می شود و
در اینجا فوم آن گرفته شده و گازها از بالای فلش درام و آسفالت همراه با
مقداری حلال از پایین آن خارج می شوند.
بخارهای بلند شده از flash dram در یک
مبدل E-ll0 8 با آب سرد تبادل حرارت میدهد و condence میشود. این عمل
باعث ایجاد یک فشار منفی در بالای flashdrum میگردد. که این مکش وظیفه
تداوم جابجایی بخارات پروپان در مسیر را دارد. پروپان با کمی آسفالت (بسیار
جزئی) وارد بوت آسفالت محزن V-lll7 مربوط پروپان میشود که بعداً توضیح
آن داده خواهد شد. آسفالت خروجی از پایین flash drum پس از عبور از LIC
1108که وظیفه کنترل Level آسفالت در flash drum را دارد از بالا وارد
V-ll03 به نام
میشود. از پایین این برج بخار خشک وارد
شده آسفالت به سمت پایین و بخار به سمت بالا حرکت میکند دما در Stripper
تقریباً همان 260 درجه است بخار ذرات پروپان را که هنوز با آسفالت است در
خود حل کرده و از بالای Asphat Stripper خارج می شود. بخار V-ll0 3 بعد
از خروج با بخار V-l102 یکی شده وارد V-ll0 4 می شود که توضیح V-ll02 و
V-ll0 4 بعداً داده خواهد شد. آسفالت خشک نیز از پایین خارج شده به مخازن
برای بسته بندی میرود.
طریقه شستن فیلتر:
ابتدا مبدل حرارتی را با باز کردن
خطSteam و خط Solvent وارد سرویس میکنیم در این تبادل solvent تا دمای
60-80 درجه گرم می شود به ترتیب ابتدا solvent سرد برگشتی و feed و نیز
کمپرسور و black Valve را می بندیم و شیر ورودی Solvent داغ به فیلتر را در
حد یک دقیقه باز میکنیم سپس solvent گرم را بسته ابتدا کمپرسور و black
Value را باز میکنیم بعد solvent سرد و feed را. در این کار solvent گرم
وظیفه شستن تمام مواد باقیمانده را انجام میدهد در این حالت در درون فیلتر
تغییردمایی از تا الی داریم که نشانگر مقاومت بالای سیستم در برابر تغییر
دمای ناگهانی است در این میان یکی از پمپهای مربوط به موم را خاموش
میکنیم تا آزاد نکند و فشار موم را داشته باشیم. سپس مواد شوینده را که در
تانکی دخیره شدهاند به کمک دو پمپ به سیر feed بر میگردانیم تعداد
دفعات شستشوی فیلتر بستگی به نوع feed ما دارد مثلاً برای DAO در یک روز
5-4 بار هر فیلتر شستشو می شود و برای روغن 10 شاید حتی یکبار هم نشود زمان
شستشو از اتاق کنترل با توجه به فشار value black و ورودی موم به پمپ مشخص
می شود.
برای DAO ما از پمپ 1326 استفاده نمیکنیم از پمپ 1319 استفاده می کنیم و حلال ثانویه نیز نمیزنیم.
توضیحی بر مسیر solvent:
گاز حلال که از مسیر خارج شده و به صورت
Dry در آمده در مخزنDry قرار داشته و دمایی بین 45-50 درجه دارد در نتیجه
برای استفاده مجدد باید دمای آن را تا 20 درجه پایین آوریم. سپس آن را وارد
دو چیلر پروپان کرده در چیلر اول تا +4 و در چیلر دوم تا –17 سرد میکنیم
این چیلرها به صورت مبدل تیوب و tube & Shell است و در آن پروپان
فیلتر شده روغن و آب احتمالی موجود در آن گرفته می شود حلال خالص به عنوان
FR 76,80 وارد پایین فیلترها می شود در صورتیکه reciever از سرویس خارج
باشد، یا سطح آن پایین باشد. به عنوان حلال ثانویه تزریق میشود.
توضیحی برمسیر gasblanket
از آنجا که وجود اکسیژن و برخورد آن با
حلال میتواند باعث آتش سوزی شود نباید در طول مسیر این دو با هم در ارتباط
باشند لذا ما در مسیر از گاز طبیعی که اکسیژن آن را سوزاندهایم استفاده
میکنیم. بدین ترتیب که ابتدا درکوره 1303 گاز طبیعی را سوزانده وارد یک
مخزن جنبی میکنیم و در آنجا ذخیره سازی میشود. از آنجا این گاز در سر تا
سر شبکه توزیع می شود در فیلترها، مخازن و … برای جلوگیری از ورود هوا
باید فشار این گاز از فشار هوا بیشتر باشد بدین منظور در انتهای مسیر آن
راوارد کمپرسور دو مرحله ای 1306 میکنیم و نهایتاً پس از عبور از صافی
مجدداً به مسیر برمیگردانیم.
از آنجا که فشار یک گاز باید 9 اینچ آب
بیشتر از فشار هوا باشد از مخزن شناور 1303 استفاده میکنیم طرز کار این
مخزن به این صورت است که در صورتیکه مقدار گاز ورودی به مخزن مهم باشد و
مخزن سبک شده و سطح مانع از آنجا که شناور است کمی بالا میآید (flow
mini) و شیر را باز میکند تا حجم بیشتری گاز وارد مسیر شود. طبیعتاً اگر
گاز ورودی بیشتر شود با همین منوال گاز ورودی کم میشود. و بدین ترتیب با
کنترل flow مقدار فشار کنترل می شود تا همیشه 9 اینچ آب بیشتر از هوا باشد و
از ورود هوا به سیستم ما جلوگیری میکند.
در بالای استیریپرها یک شاخه حلال وارد می
شود که وظیفه تنظیم دمای بالای برج را دارد زیرا اگر دما بالا باشد،
مولکولهای روغن داخل حلال میشوند و اگر پایین باشد حلال وارد روغن و
مخازن روغن میشود. و لذا ما دما را در حدود 95-105 نگه میداریم.
فهرست
عنوان ................................................................................................................... صفحه
واحد آسفالت گیری (PDA)................................................................................... 1
واحد فورفورال .................................................................................................... 12
واحد موم گیری (M.E.K)...................................................................................... 20
واحد هیدروژن زدایی (H.F.U)................................................................................. 31