مقاله کامل حسابداری دولتی (موانع و راهکارها)
مقدمه:
نقش اساسی حسابداری دولتی ارائه
اطلاعاتی است که استفاده کنندگان را در ارزیابی مسئولیت پاسخگویی و تصمیم
گیری های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یاری دهد و اصول و استانداردهای
حسابداری دولتی اکثر کشورهای جهان نیز حول محور تأمین نیاز اطلاعاتی جهت
پاسخگویی به مراجع پاسخ خواه یا مردم می گردد.
اصولاً سیستمها و روشهای حسابداری بخش
عمومی نیز که در جهت اعتلای اهداف گزارشگری مالی و با الهام از اصول و
استاندارهای بخش عمومی تدوین و اجراء می گردد باید اطلاعاتی را فراهم کند
تا از یکطرف پاسخ خواه (مردم) بتواند عملکرد پاسخگو (دولت) را ارزیابی
نمایند و از سوی دیگر پاسخگو مطمئن باشد اطلاعات لازم برای پاسخگوئی را در
اختیار دارد.
در جوامعی که دولتها بر اساس رای مردم
انتخاب می شوند و در نهایت قدرت تبلور ارادة مردم است مسئولیت پاسخگوئی
دولت بر پایه این عقیده استوار است که شهروندان حق دارند بدانند و حق
دارند حقایق را به صورت اظهارات علنی و از طریق مذاکرات عمومی با ایشان و
نمایندگان ایشان، دریافت نمایند لذا گزارشگری مالی به عنوان یکی از اشکال
علنی انتقال حقایق، نقن اساسی در انجام وظیفه مسئولیت پاسخگوئی، اطلاعاتی
را برای شهروندان فراهم نماید تا از طریق آن عملکرد دولت را در چارچوب
محدودیت های قانونی مصوب نمایندگان، ارزیابی نمایند.
دولت در دستیابی به اهداف خود و
همچنین پاسخگویی در برابر مردم به استقرار و نگهداری سیستمهای کنترل داخلی
قوی شامل سیستم حسابداری گزارشگری مناسب نیاز دارد گزارشگری دولتی از آن
جهت اهمیت دارد که بخش جدا نشدنی پاسخگوئی است و مردم از طریق نظام
گزارشگری شفاف و مطمئن قادرند از چگونگی ارائه خدمات جمعی و نحوه مصرف
منابع آگاه شوند
لذا داشتن حسابداری دولتی مناسب و
کارا به مسئولین و مقامات دولتی در امر پاسخگوئی کمک نموده و نیز به یاری
آنها در اجرای وظایف می پردازد که در سرلوحه این وظایف تخصیص بهینه منابع
اقتصادی در راستای محفق نمودن عدالت اجتماعی در جامعه انسانی است.
طرح مسئله :
در جوامعی که دولتهای حاکم از طریق
آراء عمومی انتخاب می شوند، دولتهای منتخب مسئولیت دارند در مورد اعمالی
که انجام می دهند به شهروندان خود پاسخ دهند. مسئولیت پاسخگویی دولتها را
ملزم می کند برای مواردی نظیر تهیه منابع مالی، افزایش مالی، افزایش منابع
مالی، هدفهایی که این منابع مالی برای تحقق آنها مصرف می شوند و همچنین
چگونگی مصرف منابع مالی، دلایل منطقی ارائه نمایند. با توجه به اینکه ادای
مسئولیت پاسخگویی در این قبیل جوامع به صورت اظهارات علنی صورت می گیرد،
لذا نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی یکی از ابزارهای اصلی انتقال
اطلاعات مالی بوده و به دولت کمک می کند تا وظیفه پاسخگویی خود را به نحو
صحیح و مناسب انجام دهد.
بر طبق بیانیه های مفهومی و
استانداردهای مصوب حسابداری دولتی یک نظام مناسب حسابداری و گزارشگری مالی
دولتی باید از یک سو به دولت کمک کند تا وظیفه پاسخگویی خود را به نحو
مطلوب و صحیح ادا نماید و از سوی دیگر شهروندان و نمایندگان قانونی ایشان
را در مورد ارزیابی مسئولیت پاسخگویی عمومی دولت یاری دهد. به لحاظ نقش
اساسی و مهمی که نظام حسابداری و گزارشگری مالی در ایجاد تسهیلات لازم
برای تحقق و همچنین ارزیابی مسئولیت مورد نظر ایفا می نماید، صاحبنظران و
هیأتهای تدوین استانداردهای حسابداری، مسئولیت پاسخگویی را به عنوان زیر
بنای محکم نظام حسابداری و گزارشگری مالی مورد تأکید و توجه قرار داده و
هدفهای گزارشگری مالی دولتی را بر مبنای مسئولیت پاسخگویی تدوین نموده
اند.بر اساس مشاهدات و اندوخته های تجربی و مباحث مطرح توسط صاحب نظران و
مسئولان اجرایی کشور، به نظر می رسد نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت
جمهوری اسلامی ایران ویژگیهای کامل یک نظام گزارشگری مالی مبتنی بر
مسئولیت پاسخگویی را ندارد. در مورد کفایت مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری
و گزارشگری مالی دولت جمهوری اسلامی ایران سؤالهای تحقیقی زیادی قابل
طرح می باشد که اهم آنها به شرح زیر است:
1- آیا سیستم کنترل بودجه ای نظام حسابداری فعلی توانایی لازم برای کنترل برنامه ها، طرحها و پروژه های مصوب سالانه کل کشور را دارد؟
2- آیا مبنای حاسبداری مورد استفاده
در نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی از قابلیتهای لازم برای انعکاس
اطلاعات مربوط به درآمدها و هزینه های واقعی سال مالی برخوردار است.
3- آیا نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت اطلاعات مورد نیاز در خصوص کنترل و استفاده صحیح از دارائیهای ثابت عمومی ارائه می نماید.
4- آیا نظام حسابداری و گزارشگری مالی
اطلاعات مورد نیاز شهروندان و نمایندگان قانونی ایشان در جهت ارزیابی
وضعیت بدهیهای بلند مدت عمومی اعم از داخلی یا خارجی را ارائه می نماید.
5- آیا نظام گزارشگری مالی دولتی اطلاعات مورد نیاز شهروندان را برای ارزیابی وضعیت مالی دولت، در قالب ترازنامه ارائه می نماید.
6- آیا نظام حسابداری و گزارشگری مالی
دولتی اطلاعات مورد نیاز برای ارزیابی نتایج عملیات مالی در قالب صورت
درآمد و هزینه و تغییرات در مازاد را ارائه می نماید.
فهرست مطالب:
فصل اول
1-1) مقدمه
1-2) طرح مسئله
1-3) هدف تحقیق
1-4) اهمیت موضوع
1-5) فرضیه های تحقیق
1-6) پیشینه تحقیق
1-7) تعریف مفاهیم و واژگان تخصصی
فصل دوم
2-1) کاربرد حسابداری و گزارشگری مالی دولتی
2-2) استفاده کنندگان حسابداری دولتی
2-3) مبنای حسابداری
2-3-1) مبنای نقدی
2-3-2) مبنای تعهدی کامل
2-3-3) مبنای نیمه تعهدی
2-3-4) مبنای تعهدی تعدیل شده
2-3-5) مبنای نقدی تعدیل شده
2-4) اصول بنیادی حسابداری دولتی
2-4-1) اصل قابلیتهای حسابداری و گزارشگری مالی
2-4-2) اصل حسابهای مستقل
2-4-2-1) ضرورت قانونی اصلی لزوم نگهداری حسابهای مستقل
2-4-2-2) انواع حسابهای مستقل در حسابداری دولتی
2-4-2-2-1) حسابهای مستقل برای وجوه دولتی
2-4-2-2-1) حسابهای مستقل برای وجوه سرمایه
2-4-2-2-3) حسابهای مستقل برای وجوه امانی
2-3-4) اصل تعداد حسابهای مستقل
2-4-4) اصل گزارشگری دارائیهای سرمایه‌ای
2-4-5) اصل حسابداری بدهیهای بلند مدت
2-4-6) اصل معیار اندازه‌گیری و مبنای حسابداری صورتهای مالی جامع دولت
2-4-7) اصل بودجه بندی و کنترل بودجه‌ای
2-4-8) اصل طبقه‌بندی حساب وجوه انتقالی، درآمد، مخارج و هزینه
2-4-9) اصل گزارشگری مالی سالانه
2-5) رابطه حسابداری دولتی و بودجه
2-6) مفهوم مسئولیت پاسخگوئی
2-7) ضرورت مسئولیت پاسخگوئی
2-8) دامنه مسئولیت پاسخگوئی
2-9) مبانی قانونی مسئولیت پاسخگوئی
2-10) مبانی مسئولیت پاسخگوئی در ایران
2-11) پاره‌ای از نارسائیها و نواقص موجود در دستورالعمل جدید حسابداری دولتی
2-12) موانع توسعه حسابداری دولتی در ایران
فصل سوم
3-1) مقدمه
3-2) جامعه آماری
3-3) روش نمونه‌گیری
3-4) ابزار اندازه‌گیری
3-5) روش جمع‌آوری اطلاعات
3-6) روش آماری مورد استفاده در تحقیق
فصل چهارم
4-1) مقدمه
2-4) فرضیه‌های تحقیق
4-2-1) فرضیه اصلی تحقیق
4-2-2) فرضیه فرعی تحقیق
4-2-2-1) فرضیه فرعی شماره یک
4-2-2-2) فرضیه فرعی شماره دو
4-2-2-2) فرضیه فرعی شماره سه
4-3) آزمون آماری فرضیه‌ها
4-3-1) تحلیل کیفی مشاهدات از طریق توزیع فراوانی مطلق و نسبی آنها
4-3-2) آزمون آماری فرضیه‌ها بر طبق قانون t استیودنت
4-3-2-1) آزمون tبرای فرضیه فرعی شماره یک
4-3-2-2) آزمون tبرای فرضیه فرعی شماره دو
4-3-2-3) آزمون tبرای فرضیه فرعی شماره سه
4-3-2-4) آزمون tبرای فرضیه اصلی
4-4) فراوانی و درصد پاسخگوئی به سوالات هر یک از فرضیه‌ها
فصل پنجم
5-1) مقدمه
5-2) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی شماره یک
5-3) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی شماره دو
5-4) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی شماره سه
5-5) نتیجه‌گیری از فرضیه اصلی تحقیق
5-6) نتیجه‌گیری کلی
5-7) پیشنهادات
5-8) منابع و مأخذ
5-9) پیوستها
فهرست جداول:
جدول 4-1 : وضعیت پاسخگوئی به سوالات فرضیه‌ها
جدول 4-2 : جمع‌بندی اطلاعات مربوط به آزمون آماری t برای فرضیه های
فرعی تحقیق
جدول 4-3 : فراوانی و درصد سمت پاسخ دهندگان
جدول 4-4 : فراوانی و درصد تجربه کاری پاسخ دهندگان
جدول 4-5 : فراوانی و درصد تحصیلات پاسخ دهندگان
جدول 4-6 : فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات فرضیة فرعی شماره یک
جدول 4-7 : فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات فرضیة فرعی شماره دو
جدول 4-8 : فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات فرضیة فرعی شماره سه
جدول 4-9 : جمع‌بندی فراوانی و درصد پاسخگوئی به سوالات فرضیه‌های
فرعی برای تحلیل فرضیه اصلی تحقیق
