سوارکاری
مقدمه
سوارکاری از ورزش هایی است که در چند دهه ی
اخیر مورد توجه خاصی قرار گرفته اند، با این وجود سابقه ای طولانی داشته
است و می توان آن را از کهن ترین ورزش ها به شمار آورد. این ورزش امروزه نه
تنها به عنوان یک رقابت سالم و مفید، بلکه به عنوان سرگرمی و به منظور
گذراندن اوقات فراقت مورد توجه قرار گرفته است، و با این که نسبت به بسیاری
از ورزش ها پر هزینه به نظر می رسد، هر ساله تعداد بیشتری طرفدار به سوی
خود جلب می کند. سوارکاری و پرورش اسب در اسلام نیز بسیار توصیه شده است و
جایگاه ویژه ای دارد. رسول اکرم فرموده اند: "به فرزندان خود، سوارکاری،
تیراندازی و شنا بیاموزید." همچنین در حدیثی از ایشان آمده است: "پیشانی
اسب ها تا روز رستاخیز جایگاه خیر و برکت است. " در قرآن کریم آمده است: " و
الخیل و البغال و الحمیر لترکبواها و زینه و یخلق ما لا تعلمون" "و اسبان و
استران و خران را (آفرید) تا بر آن ها سوار شوید و (برای شما) تجملی
(باشند) و آن چه را که نمی دانید می آفریند."
سوارکاری چیست؟
سوارکاری ورزش، هنر و روش هایی است که به
سوار شدن و هدایت کردن اسب مربوط می شود. ویژگی این ورزش این است که انسان و
مرکب (معمولاً اسب) را متحد می سازد، بنابرین موفقیت اسب و سوارکار به
ارتباط و اعتماد و احترامی که آن دو برای یک دیگر قائل اند، بستگی دارد.
تاریخ سوارکاری
سوارکاری ورزشی بسیار قدیمی است که از دیرباز به منظور جنگیدن یا پیام رسانی به افراد آموزش داده می شد.
تاریخ رام کردن اسب هنوز به درستی شناخته
نشده است. باستان شناسان با توجه به قدیمی ترین آثار بر جای مانده از
پیشینیان در رابطه با رام کردن اسب ها، معتقدند که اولین اسب های اهلی به
بیش از سه هزار سال قبل از میلاد بر می گردند. قبل از آن اسب به منظور تهیه
ی غذا شکار می شده است. البته باستان شناسان در بعضی نقاط از اروپای شرقی
دهانه هایی پیدا کرده اند که به شش هزار سال قبل از میلاد بر می گردند. این
نشان می دهد که انسان از آن زمان سعی داشته است که اسب را رام کند و از آن
بهره ببرد، ولی به دلیل سرعت آن در فرار موفق نشده است. قدیمی ترین آثار
در اروپای شرقی، شمال قفقاز و آسیای مرکزی یافت شده اند.
اگرچه اهلی ساختن اسب در مقایسه با
حیواناتی چون سگ (نه هزار سال قبل از میلاد) و گوسفند و بز (پنج هزار سال
قبل از میلاد) مؤخر بود، با این وجود تحول عظیمی در زندگی انسان به وجود
آورد. انسان نه تنها از گوشت و شیر اسب بهره می برد، بلکه برای جابه جایی
نیز از او استفاده می کرد. نکته ای جالب در این باره این است که مورخان
عقیده دارند که مردم قبل از یادگیری چگونه سوار شدن بر اسب، از ارابه
استفاده می کردند. آنان برای این فرضیه خود دو دلیل عمده ارائه می
کنند:فسیل های پیدا شده نشان می دهند که اسب های آن دوره برای حمل انسان
بسیار کوچک بوده و قد آن ها (بلندی شانه) به بیش از ۱۴٠ سانتی متر نمی
رسید.
برقراری ارتباط با اسب
اولین گام یادگیری سوارکاری ، یادگیری
ارتباط برقرار کردن با اسب است. سوارکار باید بتواند خلق‌و‌‌خوی اسبی را که
قرار است سوار شود درک کند و با او به خوبی ارتباط برقرار کند، تا اسب
فرمان‌های او را بهتر درک‌کند و انجام دهد. سوارکار می تواند از روی حرکات و
برخی اعمال اسب متوجه منظور او شود. حرکات گوش‌های اسب در این مورد بسیار
مؤثر است. به طور مثال، هنگامی که اسب گوش‌هایش را به سمت جلو می‌چرخاند و
سرش را بالا می‌گیرد، به این معناست که صدایی او را نگران کرده است و او
با‌دقت در حال پیدا کردن منبع صداست. و یا هنگامی که اسب گوش‌هایش را در
جهات مختلف می‌چرخاند و حرکت می‌دهد، به این معناست که با دقت اطرافش را
تحت نظر دارد. گوش‌های مایل به سمت پایین در دو طرف سر اسب، نشان دهنده‌ی
تسلیم شدن و اطاعت اسب هستند. البته این حالت گوش‌ها در صورتی که لب‌ها به
سمت پایین افتاده باشند، نشانه‌ی خواب‌آلودگی است.
اسبی که گوش‌هایش را می‌چرخاند و زبانش را
بیرون می‌آورد، قصد سر‌به‌سر گذاشتن و بازی با سوارکار را دارد. اگر اسب
گوش‌هایش را به سمت جلو مایل کند و سرش را کمی خم کند، یعنی به سوارکار (یا
هر کس دیگری) اعتماد دارد. اگر گوش‌هایش را به سم عقب بچرخاند، یعنی چیزی
باعث بی اعتمادی یا عصبانیت و ناراحتی او شده است. در صورتی که گوش‌هایش را
به سمت عقب بخواباند، یعنی بسیار خشمگین است و یا این که به شدت ترسیده
است. در این صورت اسب می تواند بسیار خطرناک باشد و حمله کند. حرکت سر و
پاهای اسب نیز می‌توانند در درک منظور او کمک کنند. اسبی که سرش را کمی
پایین می‌آورد و ناگهان به‌شدت تکان می‌دهد، بد‌خلقی خود را نشان می‌دهد.
هنگامی که پاهای جلویش را بر زمین می‌کوبد، عصبانیت یا بی‌قراری خود را
ابراز می‌کند، در حالی که وقتی اسب پاهای عقبش را بر زمین می‌کوبد،
می‌خواهد بفهماند که چیزی باعث ناراحتی او شده است (مثالاٌ مگس و ...).
شاخه های مختلف سوارکاری
سوارکاری شاخه های متعددی دارد که به طور کلی در دو دسته قرار می گیرند:
مسابقات اسب دوانی
این مسابقات از دوران قدیم در بسیاری از
تمدن ها همچون یونان و روم باستان وجود داشته است. مسابقات یورتمه و تاخت
از مسابقات رایج اسب دوانی هستند.
مسابقات یورتمه (سوار بر اسب یا ارابه)،
که در آن ها هدف نفر اول رسیدن به خط پایان است، بدون این که اسب با سرعت
گرفتن شروع به تاختن کند. تاختن اسب باعث حذف شدن سوارکار از دور مسابقه می
شود.
سایر مسابقات سوارکاری
شاخه های متعددی در آن جای می گیرند که در آن ها هدف بردن مسابقه ی دو نیست. در این جا به برخی از این ورزش ها اشاره شده است:
مسابقات ارابه رانی
ارابه رانیکه
معمولاً دارای سه مرحله هستند: مرحله ی درساژ (که در آن شیوه و جذابیت
نمایش و رفتار و حرکات اسب سنجیده می شود.)، مرحله ی ماراتون (که امتحانی
زمان بندی شده است و از قسمت های مختلفی تشکیل شده است و مهمولاً دارای
موانعی طبیعی یا مصنوعی است. در آن مهارت، توانایی جسمی و سرعت اسب سنجیده
می شود.) و مرحله ی آخر که عبارت است از حرکت در راه هایی که از اطراف،
توسط توپ هایی (یا چیزهای دیگری) محدود شده است. گذشت وقت مجاز یا افتادن
توپ باعث از دست رفتن امتیاز می شود. تعداد اسب هایی که ارابه را می کشند
به نوع مسابقه بستگی دارد و به جز در مواردی خاص، بیش از چهار عدد نیستند.
نوع فایل: word
سایز:948 KB
تعداد صفحه:70
