دانلود بررسی تأثیر وسایل ارتباط جمعی (تلویزیون) در جامعه شهری معاصر

بررسی تأثیر وسایل ارتباط جمعی (تلویزیون) در جامعه شهری معاصر پایان نامه بررسی تأثیر وسایل ارتباط جمعی (تلویزیون) در جامعه شهری معاصر در 94 صفحه ورد قابل ویرایش

دسته بندی	علوم انسانی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	108 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	94

 بررسی تأثیر وسایل ارتباط جمعی (تلویزیون) در جامعه شهری معاصر

پیش گفتار

وسایل ارتباط جمعی در جهان معاصر

در جهان امروز، وسایل ارتباط جمعی- روزنامه، رادیو، تلویزیون، سینما - با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی به عهده گرفته اند. به طوری که بسیاری از دانشمندان، عصر کنونی زندگی انسان را«عصر ارتباطات» نام گذاشته اند.

فراوانی جمعیت، تمرکز گروههای وسیع انسانی در شهرهای بزرگ، شرایط خاص تمدن صنعتی و پیچیدگی وضع زندگی جمعی، وابستگی ها و همبستگی های ملی و بین المللی، ناامنی ها و بحران ها، تحول نظام های سیاسی و اجتماعی، دگرگونی مبانی فرهنگی، ترک سنت های قدیمی و مخصوصاً بیداری وجدان اجتماعی، همه از جمله عواملی هستند که روزبه روز نیاز انسان را به آگاهی از تمام حوادث و وقایع جاری محیط زندگی بیشتر می کنند. تا جایی که پیشرفت وسایل ارتباط جمعی و توسعه اقتصادی و اجتماعی و تحکیم مبانی دموکراسی و تفاهم بین المللی، لازم و ملزوم یکدیگر شده اند.

در جوامع پیشرفته کنونی، افراد انسانی کوشش می کنند همیشه در جریان همه امور و مسائل اجتماعی قرار داشته باشند، تا بتوانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم نقش خاص خویش را در زندگی گروهی ایفا کنند. به همین جهت آگاهی اجتماعی از مهمترین ویژگیهای زمان معاصر به شمار می آید. و همین آگاهی است که انسان را به زندگی فردی و جمعی علاقه مند میسازد و توجه او را به آزادی ها و مسئولیت های وی جلب می نماید.

باید در نظر داشت که انسان امروز یک انسان اجتماعی است انسانی که به سبب تحولات ناگهانی عصر خود، با زندگی تازه ای روبه رو شده است و در برابر چشم اندازهای وسیعتر و پیچیده تر و در عین حال اضطراب انگیزتر قرار گرفته است.

انسان معاصر برای ادامه زندگی در جامعه نوین شهری نیازهای تازه ای پیدا کرده است و ناچار است خود را با شرایط جدید زمان خویش منطبق سازد. اکنون زندگی هیچ کس بدون تفاهم اجتماعی- که خود بر معلومات عمومی و آشنایی به مسائل جاری متکی است- میسر نمیباشد. موفقیت هر فرد در کارها و فعالیت های او به رعایت اصول و وظیفه شناسی ملی و بین المللی بستگی دارد. بدون حس تعاون بشری و همبستگی انسانی، ایجاد ارتباط با افراد دیگر و تعیین وضع زندگی جمعی امکان پذیر نیست. به این ترتیب در جوامع امروز، انسان، تنها موقعی می تواند بهترین و مطمئن ترین امکانات و وسائل را برای زندگی گروهی بدست آورد که دارای معلومات و اطلاعات کافی، خط مشی های صحیح و افکار و عقاید سالم باشد.

بدون تردید انسان معاصر را تنها با آموزش نظری در مدارس نمی توان به عنوان یک فرد کاملاً آگاه وارد صحنه زندگی کرد. بلکه باید به موازات آموزش مدرسه ای، از طریق وسایل ارتباط جمعی، اخبار و اطلاعات محیط زندگی و افکار و عقاید و رفتارهای عمومی و امکانات تفریحی سالم را نیز در اختیار او گذاشت.

مقدمه

پیشینه پژوهش در زمینه ارتباطات جمعی

موضوع ارتباط از یونان باستان تا قرن هیجدهم بیشتر از لحاظ ذهنی و محتوایی مطرح بوده است و اندیشمندان اجتماعی همواره ترغیب را معادل ارتباط می دانستند. با پیدایی انقلاب صنعتی و آغاز عصر روشنگری علمی و ادبی در اروپا مسأله ارتباطات بیشتر به قلمرو سیاسی، اجتماعی گام نهاد و به طور مستقیم به امور روزمره حیات اجتماعی پیوند خورد و به عنوان یک پدیده عینی مورد توجه قرار گرفت. با پیچیدگی جامعه بشری و گسترش تکنولوژی، توجه به شیوه انتشار و کانالهای پخش اندیشه های انسان اهمیت فزاینده ای یافت و موضوع ارتباطات ابعاد تازه ای به خود گرفت.

گروههای اجتماعی برای کسب امتیازات بیشتر بر سر تصرف ابزارهای پخش پیام با یکدیگر به ستیز پرداختند و در این میان مطبوعات به عنوان مهمترین کانال پخش عمومی، سرچشمه اختلافات اجتماعی و یکی از عوامل انسجام جامعه و همبستگی میان فرد و جامعه و حل و فصل تنشها و کشمکش های میان گروههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.طی دهه- های 1930 و 1940 متغیرهای جدیدی در حوزه ارتباطات کشف شد که بیشتر جنبه روانشناختی داشت. از نیمه های قرن بیستم پژوهشهای مربوط به ارتباطات اجتماعی، در پرتو کوششهای ثمربخش اندیشمندانی چون پل لازار سفلد، کورت لوین، هارولد لاسول، کارل هاولند، کارل دویچ و... به ثمر نشست.

پژوهش در حوزه ارتباطات اجتماعی، جنبه تجربی به خود گرفت و موضوعات جدیدی بر اساس متغیرهای روانشناختی و جامعه شناختی مطرح شد که از میان آنها به چهار موضوع عمده می توان اشاره کرد: اول- موضوع تبلیغات و تاثیر آن بر روند شکل گیری افکار عمومی که در فاصله میان دو جنگ جهانی توسط اندیشمندانی نظیر لوملی، لی ولی و تونیس و بلومن استاک و ... مورد توجه قرار گرفت. آنچه در این پژوهش جلب توجه می کرد و وحشت همگان را برانگیخته بود، شعارهای ترقی خواهانه مردم پسندی بود که یکی از عوامل موفقیت لنین در شوروی، هیتلر در آلمان و موسولینی در ایتالیا محسوب میشد. در این پژوهشها تحلیلهای جالبی از«ترغیب سیاسی» و چگونگی انجام آن و همچنین مقالات توصیفی بیشماری با شرح جزئیات پیرامون تبلیغات سیاسی و اثربخشی آنها انتشار یافت و در پی آن کتابهای درسی چندی در باب افکار عمومی تدوین شد که بخشی از آنها به موضوع تبلیغات سیاسی اختضاص داشت. دوم- پژوهش پیرامون رفتار رأی دهندگان در انتخابات و تأثیر رسانه های جمعی بر رفتار گیرندگان پیام. نخستین جامعه شناسانی که در این زمینه به پژوهش پرداختند عبارتند از: پل لازار سفلد و برلسون و همچنین کامپ بل، میلر، کانورس و استوکن. نتایج پژوهشهای گرانقدر این افراد است که زمینه های پژوهش علمی منظم را در ارتباطات فراهم آورد. سوم- مطالعه پیرامون تأثیر ارتباطات سیاسی در سطح ملی و بین المللی نظیر مطالعات کارل دویچ و پیروانش درباره شالوده ملی گرایی بر اساس اطلاعات و ارتباطات و نیز مطالعه لاسول و لیتز پیرامون سخنرانیهای سیاسی و تحلیل محتوای آنهاست. چهارم- مطالعات سنتی پژوهشگران و نیز روزنامه نگاران پیرامون مسائلی نظیر«مطبوعات»،« دولت»،« افکار عمومی و روابط میان آنها» یکی از نخستین پژوهشگران و در عین حال از روزنامه نگارانی که در این زمینه نظریات قابل توجهی عرضه کرده است والتر لیپمن است.

بخش پنجم – تلویزیون

در بخش اول با ارکان ارتباط آشنا شدیم که عبارت بودند از: زبان، نماد، فرستنده و گیرنده و پیام. و این را دانستیم که پارازیت باعث اختلال در ارتباط می شود و از شبکه ارتباط به عنوان نظامی برای انتشار آگاهی در میان اعضای یک گروه ( رسمی و غیر رسمی) نام بردم.

 در بخش دوم اشکال ارتباط را مطالعه کردیم که شامل: ارتباط درون فردی، میان فردی، سازمانی، شایعه، بینابین، رسانه های گروهی، ارتباط جمعی، ارتباط از راه دورمی شود؛ و در مبحث رسانه های گروهی از غول تازه واردی به نام تلویزیون نام بردم که یک وسیله ارتباط جمعی توده گیر و یک رسانه جذاب و عامه پسند است.

در بخش سوم چگونگی پیدایش ارتباطات جمعی را به طور مفصل شرح دادم، و درباره  تغییرات کیفی آن ضمن مقایسه آن با ارتباطات سنتی توضیحاتی ارائه دادم.

و در بخش چهارم به این موضوع پرداختم که مؤسسات ارتباط جمعی وظیفه دارند مردم را نسبت به محیط اطرافشان آگاه کنند، بدون هیچ غرض و نیت شخصی. و نیز به این موضوع اشاره کردم که علاوه بر مؤسسات آموزشی، وسایل ارتباط جمعی نیز وظیفه آموزش افراد را بعهده دارند. علاوه بر این، این گونه وسایل وظایف رهبری و راهنمایی، و تفریحی و تبلیغی انسانها را نیز به عهده دارند.

و در بخش پایانی به مقوله تلویزیون پرداخته ام، رسانه ای که جذاب و گیراست. و به آسانی بینندگان را جلب میکند و بیننده نباید باسواد باشد تا پیام را درک کند. تلویزیون در مقایسه با رادیو از جهت بعد بصری دارای مزیت مضاعفی است. تلویزیون رسانه ای است توانمند و بااعتبار، تلویزیون رسانه ای است صاحب مرجعیت و مخاطبان برای اطلاعاتی که توسط آن پخش میشود اعتبار قابل توجهی قائلند،از نظر توانمندی تلویزیون میتواند با هزینه معقولی در خدمت عده زیادی قرار بگیرد.

تلویزیون و نقش آن در خانواده

جامعه شناسان بر قدرت بیشتر رسانه تلویزیون در مقابل سایر رسانه ها تأکید می ورزند و در برخی موارد از تلویزیون به عنوان پرقدرت ترین رسانه نام می برند.

تلویزیون از حدود سالهای 1950 به بعد به صورت کالای مصرفی عمومی مطرح شد. خانواده ها به سرعت آن را پذیرفتند و در محدوده خانوادگی وارد کردند، این رسانه نسبت به سایر رسانه ها مزایایی دارد که پخش و گستردگی آن را در میان عموم مردم امکان پذیر می- سازد. بر خلاف مطبوعات که خواننده باید دست کم سواد و یا حتی در بسیاری موارد سواد و فرهنگ بالا داشته باشد، تلویزیون بهترین رسانه برای افراد بیسواد و یا کم سواد است و بعلاوه باید به این نکته مهم نیز اشاره کرد که نه تنها بیسوادان بلکه کودکان نیز قادرند از برنامه های تلویزیونی استفاده کنند بویژه در تلویزیونهای رنگی که ترکیبی از صدا، رنگ و حرکت مشاهده می شود. کودکان حتی قبل از آنکه درکی از برنامه ها داشته باشند بسوی آن کشیده میشوند.

نتایج تحقیقات مختلف از جذب شدن کودکان دو ساله و حتی کمتر بسوی تلویزیون خبر میدهد. در مورد سایر رسانه ها( مطبوعات و سینما) معمولاً گیرنده برای استفاده از این رسانه باید تصمیم بگیرد و انتخاب کند. ادعا می شود که افراد با آگاهی و قصد قبلی روزنامه یا مجله را می خرند و به حریم خانواده وارد می کنند و یا برای رفتن به سینما تصمیم می گیرند و فیلمی را انتخاب می کنند. بنابراین برای استفاده از مطالب این رسانه ها تصمیم گیری و تمایل فردی اهمیت بسیار دارد. در مورد تلویزیون تنها یک بار تصمیم گرفته می شود و آن زمانی است که خانواده در مورد خریدن و یا نخریدن یک دستگاه گیرنده تصمیم می گیرد. پس از ورود تلویزیون به خانه عملاً دیگر نظارتی بر برنامه های آن، ساعات پخش و چگونگی برنامه ها وجود ندارد و هر یک از اعضای خانواده درهر زمان می تواند برنامه دلخواه خود را تماشا کند. بنابراین برنامه های تلویزیونی بدون میل و انتخاب افراد وارد محدوده خانوادگی میشود و دلیل کنترل دولت بر پخش برنامه های تلویزیونی بخصوص پخش برنامه های مناسب برای کودکان نیز به خاطر قدرت این رسانه است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه

پیش گفتار                                                                                    1

مقدمه                                                                                            3

بخش یکم-عوامل اساسی ارتباط                                                    5

1. ارتباط                                                                                  6 
2. زبان                                                                                     7 
3. نماد                                                                                     7
4. فرستنده- گیرنده                                                                     8
5. پیام                                                                                      9
6. پارازیت(نوفه) ارتباط                                                               10
7. مجرا(حامل ارتباط)                                                                 11
8. مجراهای غیر رسمی ارتباط                                                      13
9. مجراهای رسمی ارتباط                                                           15

10. شبکه ارتباط                                                                        17

بخش دوم- اشکال ارتباط                                                              

1. ارتباط درون فردی                                                                 18
2. ارتباط میان فردی (بین افراد)                                                    19
3. ارتباط سازمانی                                                                     20
4. شایعه                                                                                  21
5. ارتباط بینابین                                                                        22
6. ارتباط جمعی                                                                         23
7. رسانه های گروهی                                                                 24
8. ارتباط از راه دور                                                                  28

بخش سوم- از ارتباطات سنتی تا ارتباط جمعی                             

1. پیدایی ارتباطات جمعی                                                              29

1. تغییرات کیفی ارتباطات جمعی                                                   32

          الف- غیر شخصی بودن و  یکنواخت بودن پیام های ارتباط جمعی     32

          ب- نهادی بودن ارتباطات جمعی                                                33

          ج- وابستگی ارتباطات جمعی به سایر عناصر زندگی اجتماعی           34

بخش چهارم- وظایف اجتماعی وسایل ارتباط جمعی                      

1. وظایف خبری و آموزشی                                                         35
2. وظایف راهنمایی و رهبری                                                        36
3. وظایف تفریحی و تبلیغی                                                           37

بخش پنجم- تلویزیون                                                                 39

1. تلویزیون ونقش آن در خانواده                                                  40
2. ویژگیهای تلویزیون و مقایسه آن با دیگر رسانه ها                         43
3. دلایل تماشای تلویزیون                                                            46
4. تلویزیون در ایران                                                                  48

مصاحبه                                                                                      51

نتیجه                                                                                          54

منابع و مآخذ                                                                               56