|
نقش تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت فرزندان
این جزوه درمورد نقش تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت فرزندان در 29 صفحه در قالب ورد می باشد
|
|
| دسته بندی | روان شناسی |
| فرمت فایل | docx |
| حجم فایل | 139 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 29 |
نقش تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت فرزندان
استفاده بهینه از تشویق وتنبیه
هدف هر نظام تعلیم و تربیت ، آماده سازی و ساختن انسانها از ابتدای تولد در پرتو ملاک هایی است که دست اندرکاران تعلیم وتربیت تربیت برای تعیین ویژگیها ی شخصیت وی طبق روش معینی که با فلسفه آن گروه و تحقق اهداف زندگی آنها سازگار باشد وضع کرده اند بشر دو نوع شیوه تربیتی می شناسد الهی و انسانی. شیوه الهی از جانب خدای سبحان و شیوه انسان ساخته بشر است . یکی از مسایل بسیار مهم تربیتی در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان مسئله تشویق و تنبیه است این موضوع از دیر باز توجه متخصصان تعلیم و تربیت و روان شناسان ، اولیاء و مربیان را به خود جلب کرده است .
خداوند تبارک و تعالی در قرآن مجید ( سوره بقره ) می فرماید : " ای پیامبر
به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند بشارت بده که جایگاه
آنان در قیامت ، باغستان هایی است که نهرهای آب در آن جاری است ." حضرت علی
علیه السلام در فرمان تاریخی خود به مالک اشتر که او را به فرمانروایی مصر
برگزیده بود ، دستور می دهد : که مبادا نیکوکار و بدکردار پیش تو یکسان
باشند ، زیرا چنین روشی نیکوکار را از کردار نیک دور ساخته و بدکردار را به
کار بد سوق می دهد . یکی از روش های مؤثر در تربیت ، تشویق کارهای خوب
کودک است . تشویق در روح و روان کودک اثر می گذارد و او را به انجام اعمال
نیک تحریض و ترغیب می کند .
مقدمه :
بقاء و دوام هر سیستم در مرحله
اول در گرو مدیریت و نحوه اداره کردن آن است و مدیران نقش هدایت کنندگان
را ایفاء می نمایند . در سازمانهای آموزشی خاصه مدارس ، نقش و فعالیت
مدیران از حساسیت وافری برخوردار است.چرا که کار آنان مستقیم با انسانهاست .
طبیعی است کار با انسان از دشواری و پیچیدگی ویژه ای برخوردار است و
نیازمند علم و شناخت کافی است و ضروری است مدیران واحد های آموزشی برای
بهبود کیفیت مجموعه فعالیتهای خود از یک الگو ،چهارچوب نظری مناسب برخوردار
شوند و با بهره گیری از دو بازوی مهم مدیریت یعنی علم و تجربه مدرسه را
خوب اداره نمایند . پیشرفت ملت ها ، تمدن ها و انسانها تا حدودی زیادی به
بهره گیری و استفاده از تجارب جوامع و انسانها از همدیگر دارد و یکی از
اساسی ترین کار تشویق و ترغیب نیروی انسانی و همکاران و دانش آموزان می
باشد . برنامه ریزی در هیچ حوزه دیگری به اندازه تعلیم و تربیت کار آمدو
نقش آفرین نخواهد بود .کلید توسعه و بقای جوامع بشری در تعلیم و تربیت
کودکان و نوجوانان این مرز بوم نهفته است تعلیم و تربیتی که توام با برنامه
ریزی و اجرای دقیق این برنامه بر اساس دین مقدس اسلام پی ریزی شده باشد
حال که بحث از تعلیم و تربیت نوباوگان به میان آمد.
پرداختن به موضوع تشویق و تنبیه بی مناسب نخواهد بود . چرا که تشویق و
تنبیه نه تنها به کودکان و نوجوانان دارای تاثیر است بلکه به افزایش انگیزه
برای انجام و عدم انجام در بزرگسالان نیز موثر است .دین مبین اسلام برای
رشد و تربیت صحیح فرزندان روش حکیمانه و راه عاقلانه را توصیه می فرماید و
معتقد است که تنها از این طریق است که سعادت و خوشبختی انسان تامین می شود و
یکی از این برنامه ها و روش ها را استفاده از ترغیب و تشویق و تکریم شخصیت
افراد قرار می دهد . از طرف دیگر اسلام تنبیه را مخصوصا" تنبیه بدنی را
برای کودکان روش حکیمانه ای نمی داند .
تعریف عملیاتی
تشویق در
لغت یعنی آرزومند کردن ،به شوق افکندن و راغب ساختن است. در اصطلاح
نیزتشویق را عاملی که بتواند منشاء ایجاد ذوق و شوق ،تحرک و امید و علاقه
در انسان شود ..
تشویق نوعی ارضای نیاز های روانی و فیزیکی انسان است .
تشویق
یک هدف واقعی است که دستیابی به آن انگیزه ای را ارضاء می کند و در واقع
تشویق ها همان تقویت کننده های مثبت هستند که به عنوان محرک یا عاملی می
باشند و دانش آموزان در جهت رسیدن به آنها می کوشند .
تشویق : عبارت
است از قول یا عملی که از کار فرد قدردانی می کند مثل لبخند زدن ،اظهار
محبت ، آفرین گفتن ، هدیه دادن در حضور جمع ، معرفی شدن، مسئولیت دادن به
فرد.
تشویق : در روانشناسی با تقویت بیان می شود که تعریف آن عبارتست
از محرک یا رویدادی که نتیجه آن افزایش احتمال رفتار مورد نظر است . در این
جا مراد از تشویق، استفاده از امور مطلوب و مورد درخواست فرد، پس از انجام
عمل براى افزایش یا تثبیت عمل است.
تنبیه :
خشن ترین و نامطلوب
ترین روش تغییر رفتار است که با ارائه یک محرک آزار نده بعد از یک رفتار نا
مطلوب ، باعث کاهش نیرومندی آن رفتار می گردد که به عبارتی آن محرک تنبیه
کننده را تقویت کننده منفی نیز می گویند .
تنبیه : در روانشناسی و علوم
تربیتی به هر نوع محرک بیزار کننده ای که در کاهش نیروی یا وقوع رفتاری ،
اثری فوری اما موقتی داشته باشد تعریف کرده اند تنبیه تحریکی است درد ناک
که به خاطر انجام رفتاری خاص از طرف ارگانیسم دریافت می شود و عاملی است
برای متوقف ساختن یا جلوگیری از بروز آن پاسخ .
تنبیه:در لغت به معنای
آگاهی دادن و بیدار کردن است در اصطلاح عبارت است از مجازات انسانی که کار
ناپسندی را انجام داده به منظور جلوگیری از تکرار آن و ترک نمودن آن.
بنابراین
مى توان تشویق و تنبیه را یک سیستم کنترل رفتارى به وسیله خود شخص یا
دیگرى دانست که پس از عمل مطلوب یا نامطلوب براى افزایش یا کاهش آن رفتار
اعمال مى گردد.
مبناى روان شناختى تشویق و تنبیه، مطابق نظریه شرطى سازى کنشگر، بر آزموده هاى زیر استوار است:
- هر پاسخى که با یک محرک تقویت کننده دنبال گردد، تکرار مى شود.
- محرک تقویت کننده چیزى است که احتمال وقوع پاسخ را افزایش مى دهد.
-
تقویت کننده هایى را که ذاتاً خاصیت تقویت کنندگى دارند، تقویت کننده
نخستین یا غیرشرطى مى نامند. تقویت کننده هاى نخستین مثبت، نیازهاى
فیزیولوژیکى جاندار را برآورده مى سازد; مانند آب، غذا، هوا و مانند آن.
تقویت کننده هاى نخستین منفى، ذاتاً خاصیت آزاردهى دارند; مانند ضرب و شتم،
حرارت زیاد، نور زیاد و....
- تقویت کننده هاى ثانوى یا شرطى آنهایى
هستند که مطابق اصول شرطى سازى کلاسیک (تداعى و همراهى با تقویت کننده هاى
نخستین) خاصیت تقویت کنندگى پیدا کرده اند; مثل پول، جایزه، نمره و... .
- اگر رفتارى را که با تقویتى افزایش یافته براى مدتى تقویت نکنیم، به تدریج متوقف مى شود که به آن «خاموشى» نیز مى گویند.
- تنبیه به معناى وارد کردن محرک آزارنده براى حذف یک رفتار نامطلوب است.
- تقویت متناوب از تقویت پیوسته مؤثرتر است
0000000000000000000000000
آموزش و محبت به دانش آموزان در کلاس درس ، پیشنهادهایی برای تقویت عزت نفس دانش آموزان
یاد
دهی که در زبان ساده تر و یا بهتر به آن آموزش هم می گویند بحث گسترده ای
است . آیا روشی که برای یاددادن انتخاب می کنیم درست است ، اصلاً‌چه روشی
را باید انتخاب کرد . یاد دادن علم آنقدر پیشرفت کرده که ما با تحلیل و
بررسی به همه نکات منفی و مثبت قضایای آموزش سالهای قبل پی می بریم. وقتی
که مهر و محبت باشد ، درصد هوشی افراد بالا می رود ، انگیزه بیشتر شده و با
ذوق و شوق به طرف علم می روند و یا به طرف هر چیزی که با محبت باشد. "محبت
و صبر" از ملزومات کار معلمان است و معلم باید خوب بیاموزد و خوب آموزش
دهد. خداوند، انسان را به تامل در خلقت جهان و تفکر دعوت کرده و شایسته است
بشر یاد بگیرد که خوب ببیند، خوب بیندیشد و همواره ذهنی خلاق و سیال داشته
باشد تا زمینه‌های بالقوه را به خلاقیت و نوآوری تبدیل کند. اندیشیدن و
تفکر، بارزترین ویژگی انسانها و خود نوعی یادگیری است و به همین دلیل
معلمان هدفمند برای بهبود یادگیری دانش‌آموزان در محتوا و روشهای خویش
تغییر ایجاد می‌کنند. آنان با این کار به‌خلاقیت و نوآوری، خودباوری، تفکر،
روحیه پرسشگری و انعطاف‌پذیری به همراه یادگیری دانش‌آموز عمق بخشیده و
سعی می‌کنند که برای او لحظاتی بیادماندنی در کلاس فراهم کنند. یکی از
دلایل عمده بسیاری از اختلالات رفتاری و شخصیتّی در کودکان و نوجوانان، ضعف
در اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندی (عزت نفس) است، بنابر این امروزه در
اصلاح و درمان بسیاری از این اختلالات، پرورش و تقویّت احساس عزت نفس و
اعتماد به نفس و مهارتهای فردی و اجتماعی آنان، نقش بسزایی ایفا می کند.
35 پیشنهاد ؛ از این رو با توجه به اهمیّت عزت نفس در رشد شخصیت و سلامت
روانی کودکان و نوجوانان، در جهت تقویت و افزایش آن، موارد زیر به والدین و
دست اندرکاران تعلیم و تربیّت توصیه می شود:
1-روحیه دینی و ایمان مذهبی را در کودکان و نوجوانان تقویت کنید.
2- سعی کنید در برخورد با کودکان و نوجوانان، توانمندی های آنها را مورد نظر قرار دهید، نه ناتوانی ها را.
3- زمینه کسب تجربه های خوشایند از فعالیت های مستقل و آزاد را برای آنها فراهم کنید.
4-تجربه های موفقیت آمیز آنان را افزایش دهید.
5-قدرت تحمّل کودکان و نوجوانان را برای مواجه شدن با ناکامی های احتمالی افزایش دهید.
6- رفتار مصمّم و مطمئن و در عین حال مطلوب کودکان و نوجوانان را تقویت کنید.
7- کودکان و نوجوانان را در کنترل احساسات و عواطف خود یاری دهید.
8-مهارتهای اجتماعی کودکان و نوجوانان کمرو و فاقد اعتماد به نفس را افزایش دهید.
۹- آنان را با الگوهای رفتاری مطلوب آشنا کنید.
10-از انجام هر گونه رفتار تنبیهی و تحقیرآمیز درباره ی دانش آموزان خودداری کنید.
11- از مقایسه کردن دانش آموزان بپرهیزید و تفاوتهای فردی را مورد نظر قرار دهید.
12-در برخورد با کودکان و نوجوانان، ملایم و منطقی باشید.
13- اجازه ابراز وجود را به دانش آموزان خویش بدهید و به نظریات آنها احترام بگذارید.
14- نظریات خویش را به دانش آموزان تحمیل نکنید و آنها را به صورت ساده و عینی، قابل لمس و درک برای آنان توضیح دهید.
15- به دانش آموزان درحد توانایی هایش مسئولیت بدهید.
16- در انجام کارهای روزانه، آنها را هدایت، ارشاد و تشویق کنید.
17- به آنها در حد لزوم اجازه فعالیّت و بازی دهید.
18-در برخورد با آنان حالت پذیرندگی، و نه طردکنندگی داشته باشید.
19- از وابسته کردن بیش از حد دانش آموزان به خودتان بپرهیزید.
2۰- آنها را هیچ گاه با موضوعات خرافی نترسانید.
2۱- بین دانش آموزان تبعیض قائل نشوید و با آنان یکسان رفتار کنید.
22-هر
چه که آنها می خواهند به راحتی و سریع در اختیار شان نگذارید، به او فرصت
دهید تا ارزش به دست آوردن و لذّت استحقاق داشتن را درک کند.
23-نسبت به احساسات و عواطف کودکان یا نوجوانان خود، بی تفاوت نباشید، آنها را به گرمی بپذیرید و تا حد امکان آنها را یاری کنید.
24-با آنها همانند دوستان صمیمی رفتار کنید.
25-توجه داشته باشید که مشاجرات لفظی در خانه (میان پدر و مادر) در روحیه یا رفتار کودک یا نوجوان منعکس می شود.
26-به سرگرمی ها و تفریحات مناسب در زندگی کودکان اهمیت دهید و نسبت به آنها بی تفاوت نباشید.
27-محبّت
شما نسبت به فرزندتان به صورت تظاهرات سطحی ابراز نشود. خالص ترین و سالم
ترین محبت در تلاشی که به طور روزمره برای اعطای اعتماد به نفس و استقلال
به فرزندتان به عمل می آورید، جلوه گر می شود.
28-در محبّت کردن به کودکان، راه افراط یاتفریط را در پیش نگیرید، محبت متوسط توأم با صمیمیّت، اثر فراوانتری دارد.
29- به فرزندتان احساسی بدهید که بداند دوست داشتنی و قابل احترام است، اما هرگز با او نوزادوار رفتار نکنید.
30-توقعات کودکان را در حدّ معقول و درست برآورده سازید.
31-هیچ گاه آنها را با القاب نامناسب صدا نزنید و از مسخره کردن آنها به طور جدی بپرهیزید.
32- در پرورش استعدادهای بالقوه دانش آموزان جدیّت به خرج دهید.
33-در شرایط آموزشی، بر
